Шәмши Калдаяков: юрамалар арасында аерма

| Имза = ШәмшіS'a'ms'i ҚалдаяқовQaldai'aqov

'''Шәмши Калдаяков''' (Җәмшид<ref>Җәмшид - туганда бирелгән исеме</ref> Хәнәфия улы Калдаяков<ref>Фамилиясе әтисенең кушаматыннан (Калды аяк – аяктагы миң)</ref>, {{lang-kz|S'a'ms'i Qaldai'aqov, Шәмші Қалдаяқов}}) — казакъ композиторы, Казакъстан ССР халык артисты ([[1991]]), Казакъстан ССРның Ленин комсомолы премиясе лауреаты ([[1963]]), Казакъстан дәүләт премиясе лауреаты ([[2010]]). «Менің Қазақстаным» ([[1956]]) җыры Казакъстанның дәүләт гимны статусы алды ([[2005]]).<ref>Гимн сүзләрен шагыйрь Жумекен Нәҗметдинов (1935—1983) язган</ref><ref name="Азатлык радиосы">[http://rus.azattyq.org/content/shamshi_kaldayakov_festival/24717856.html Азатлык радиосы]</ref>

[[1950 ел]]дан иҗат белән ныклап шөгыльләнә башлый. 300 әсәр (шуның эчендә 55 лирик җыр) язган, иң популярлары «АқAq сүнқарымsu'nqarym» (Ак шоңкарым/ Ак лачыным), «ҚараQara көзko'z» (Кара күз), «ҚайықтаQai'yqta» (Каекта/Көймәдә), «АқAq бантикbanti'k», «ҚызQyz сағынышыsag'ynys'y» (Кыз сагынычы) (''Майра Аймановага багышлана''), «СағынышымSag'ynys'ym меніңmenin'» (Сагынычым минем) (''Сагыныш Медетбековага багышлап язылган''), «Әниемә», «[[Сырдәрья]] чибәре»<ref>[http://old.abai.kz/content/shemshi-kaldayakov-meni-izdep-kelgen-ayagynnan-ainalaiyn Шәмші Қалдаяқов: «Мені іздеп келген аяғыңнан айналайын»]</ref> {{ref-kz}}

Күп җырлары вальс көенә язылган: «ҚуанышQy'anys' вальсіvalsi» (Куаныч вальсы), «КайдасынQai'dasyn» (Кайда син), «БакытBaqyt кушагындаqy's'ag'ynda» (Бәхет кочагында), «СығанSyg'an серенадасыserenadasy» (Чегән серенадасы) һ.б. Ш. Калдаяков җырлары — искиткеч моңлы, яңгыравык аһәңле, сокландыргыч лирик әсәрләр. Иҗат уңышы дип [[казакъ]] [[эстрада]] [[җыр]]ларын милли колорит белән бәйли белүен атарга мөмкин. Әүвәлге [[казакъ]] [[музыка]] традицияләрен заманча таләпләргә яраклаштыра алуы аның җырларына [[1960]]-[[1970 ел]]ларда зур танылу китерә дә. Тормыш сөючәнлек, киләчәккә ышаныч, бераз моңсулык та булган җырларын [[Казакъстан]]ның атаклы җырчылары [[Ришат Абдуллин]], [[Бибигөл Түләгәнова]], [[Роза Рымбаева]], «Әниемә» җырын [[Флёра Сөләйманова]] башкара.

[[1950 ел]]ларда [[чирәм җир]]ләрне үзләштерү башлана һәм [[Казакъстан ССР|җөмһүриятнең]] [[төньяк]] районнарын [[РСФСР]] составына кертү мөмкинлеге турында сүзләр йөри. Ш. Калдаяков [[1956 ел]]да «МеніңMenin' ҚазақстанымQazaqstanym» ([[Казакъстан гимны|Минем Казакъстаным]]) дигән патриотик җырын яза. Аны Җамал Омарова башкаруында [[радио]]дан еш тапшыра башлагач, җыр бигрәк тә популярлаша.<ref>[http://pomnipro.ru/memorypage34033/biography Помни про сайтында]</ref>

«Менiң Қазақстаным» [[2005 ел]]да [[Казакъстан]]ның [[дәүләт гимны]] статусын ала. [[2006 ел]]ның [[11 гыйнвар]]ында «Ак Урда» резиденциясендә Казакъстан президенты [[Нурсолтан Назарбаев]] инаугурациясе вакытында беренче мәртәбә Казакъстанның дәүләт гимны сыйфатында яңгырый. Гимн авторларының берсе дип Нурсолтан Назарбаев санала, чөнки совет чоры текстына үз кулы белән төзәтмәләр керткән, дип исәпләнә.<ref name="Азатлык радиосы"/>

* Казакъстанның Дәүләт премиясе ([[2010]], ''вафатыннан соң'') – «БакытBaqyt кушагындаqu's'ag'ynda» (Бәхет кочагында) җырлар җыентыгы өчен.<ref>[http://articles.gazeta.kz/art.asp?aid=323968 Gazeta.kz медиа порталында]</ref>