Linux: юрамалар арасында аерма

Контент бетерелгән Контент өстәлгән
Dexbot (бәхәс | кертем)
к Removing Link FA template (handled by wikidata) - The interwiki article is not featured
Ильвир (бәхәс | кертем)
кТөзәтмә аңлатмасы юк
Юл номеры - 1:
{{ОС
| name = GNU һәм Linux
| logo = [[Рәсем:Gnulinux.svg|150px| Linux һәм [[GNU]] тамгалары]]
| screenshot = [[Рәсем:KDE 4.png|250px|KDE эш өстәле]]
| caption = [[KDE]] эш өстәле
| developer = [[Линус Торвальдс]] һәм барлык дөнья буенча таралган программистлар
| family = [[Unix|Unix-охшаш]]
| based on = [[Linux төше]] иһәм [[GNU]]
| source_model = [[ирекле программа белән тәэмин ителеш|Ирекле]]
| kernel_type = [[Монолит төш]]
| license = Нигездә [[GNU GPL]]
| working_state = Актуаль
| supported_platforms = Alpha, ARC, ARM, AVR32, Blackfin, C6x, ETRAX CRIS, FR-V, H8/300, Hexagon, Itanium, M32R, m68k, META, Microblaze, MIPS, MN103, Nios II, OpenRISC, PA-RISC, PowerPC, s390, S+core, SuperH, SPARC, TILE64, Unicore32, x86, Xtensa
}}
 
'''Linux''' (укыла: [ˈlɪnəks] яки [ˈlɪnʊks], ''Ли́нукс'') — [[Unix]] операцион системалар гаиләсенә керә торган һәм нигезендә Linux төше (''Linux kernel'') булган [[операцион система]] (''operating system''). Хәзерге вакытта Linux [[ачык код]]лы (''open source'') программаларның иниң күренекле мисалларыннан берсе булып санала; барлык язылган код һәрбер кеше тарафыннан үзгәртелергә, кулланылырга һәм таратылырга мөмкин.
 
Элегрәк бары тик [[сервер]]ларда гына кулланылса, бүгенге көндә аны [[кесә телефоны|кесә телефоннарыннан]] алып [[супер-санак]]ларга (''supercomputers'') кадәр урнаштыралар (''install'').
[[Рәсем:Linus Torvalds.jpeg|thumb|left|150px|[[Линус Торвальдс]]   «Linux» төшен уйлап табучы.]]
Linux төше [[1991  ел]]да [[Линус Торвальдс]] тарафыннан языла. Системанын китапханәләре (''libraries'') һәм әгъзалары (''utilities'') гомуми буларак [[GNU]] операцион системасыннан алынган.
 
== [[Дистрибутивлар]] ==
Linux ОСына берничә өстәлмә (дистрибутив) язылган. Аларның кайберләре:
Linux ОС-ына берничә өстәлмә (''дистрибутив'') язылган. Аларның кайберләре:
* [[Ubuntu]] Debian'-га нигезләнгән, киң кулланучылар арасында тиз арада дан казанган, дистрибутив. Canonical Ltd. тарафыннан эшләнелә.
* [[Linux Mint]]
* [[openSUSE]]
Строка 26 ⟶ 28 :
* [[Debian GNU/Linux]]
 
== Linux'-та программалау ==
[[GNU Compiler Collection]] (''GCC'') күпчелек Linux системаларда стандарт [[компилятор]]лар гаиләсе булып тора. Моннан ары, GCC [[Программалау теле Си|C]], [[C++]], [[Java]] телләрен ''front-end'' белән тәэмин итә. Күпчелек дистрибутивлар [[Perl]], [[Python]] һәм башка [[сценар телләр]]нең [[интерпретатор]]ларын үз эчләренә алалар.
 
Linux'-та [[KDevelop]], [[Eclipse]], [[NetBeans]], [[Lazarus]] кебек IDE'-лар, [[Emacs]] һәм [[Vim]] кебек классик текст редакторлары бар.
 
График кулланучы интерфейсы ясау өчен [[Qt]] һәм [[GTK+]] визуаль элементлар китапханәләре киң кулланыла.
 
Кайбер телләр һәм технологияләр кулланып программалау, кайбер өлкәләрдә эшләү өчен Linux, Unix-охшаш булу сәбәпле, [[Windows]]'-ка карганда уңайлырак ОС булып санала (''[[Ruby on Rails]], [[Web программау]], стандарт булмаган архитектуралар һ.  б.'')
 
== Куллану ==
Linux еш очрый торган берничә өлкәне арырырга була:
* Озак өзлексез эшләү вакыты таләп ителә торган серверлар.
* Стандарт булмаган архитектуралы санаклар, мәсәлән, суперсанаклар
* Хәрби системалар (иминлек максатларыннан)
* Төрле җайланмаларга урнаштырылган санаклар (банкоматлар, түләү терминаллары, мобиль телефоннар, кер юу машиналары һ.  б)
* Чикләнгн мөмикинлекле, иске санаклар
 
Строка 46 ⟶ 48 :
* http://linux.opennet.ru/
* [http://www.linuxcenter.ru/ Линукс үзәге]
* [http://www.ibm.com/developerworks/ru/linux/?S_TACT=105AGX99&S_CMP=GR01 IBM developerWorks. Linux турында. Мәкаләләр һәм уку әсбаплары]
* [http://linuxhelp.blogspot.com/2006/04/mind-map-of-linux-distributions.html Linux дистрибутивларының иерархик урнашуы]
* [http://www.yolinux.com/TUTORIALS/LinuxTutorialC++.html Linux Tutorial: C++ Software Development]
* [http://distrowatch.com/ Linux буенча сәяхәт]
 
{{Навигация
Строка 60 ⟶ 62 :
{{Unix-like}}
 
[[Төркем:Linux|*]]
[[Төркем:Операцион система]]