Шәйбән: юрамалар арасында аерма
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
кТөзәтмә аңлатмасы юк |
|||
Юл номеры - 7:
| титул = Татар-монгол гаскәр башлыгы<br>
| байрак =
| чорбаш = 1236
| чоразак = 1242
| аңа кадәр =
| дәвамчысы =
Юл номеры - 24:
| автограф =
}}
'''Шәйбән''' яки '''Шибән'''
== Тарих ==
[[1236 ел|1236]]-[[1237 ел]]
[[1237 ел|1237]]-[[1238 ел]]
▲[[1236]]-[[1237]] елда татар-монгол гаскәре составында Шәйбән [[Идел буе Болгары]] дәүләтенә каршы сугыша, нәтиҗәдә Болгар иле басып алына. Кайбер чыганак буенча [[1237]] елның гыйнварында нәкъ Шәйбән гаскәре төньяктагы кече сәүдә кирмәне [[Казан]]ны яулап алган, [[1236]] елның декабрендә [[Бату хан]] һәм [[Сүбәдәй]] гаскәрләре белән [[Бүләр]] һәм [[Болгар]] шәһәрләрен яулап алган.
[[1239 ел]]да Шәйбән Бүчек гаскәре белән [[Кырым]]га яу белән килә, [[Судак (шәһәр)|Судак]] шәһәрен басып ала.
▲[[1237]]-[[1238]] елларда [[Киев Русе|Русь]]ка каршы һөҗүмдә катнаша, нәтиҗәдә Русия басып алына. [[Козельск]] шәһәрен камап алуда катнаша.
[[
[[1241 ел]]
[[1241 ел]]
▲[[1241]] елда [[Маҗарстан]]га каршы яуда катнаша, Шайо бәрелешендә маҗар гаскәре тар-мар ителә.
▲[[1241]] елда Шәйбән гаскәре [[Словакия]] һәм [[Чехия]]гә каршы һөҗүм итә, Легниц янындагы бәрелештә җиңә.
[[Вена шәһәре|Вена]] шәһәренә каршы яу белән барганда, [[Үгәдәй]] хан үлеме хакында хәбәр килә һәм Бату хан бөтен гаскәре көнчыгышка борып кайта. [[Идел буе]]на килеп җиткәч, Бату хан анда калырга карар итә һәм Алтын Урда дигән яңа дәүләткә нигез сала, [[Алтын Урда]]ның беренче башкаласы [[Болгар]] шәһәре була, һөҗүмнән соң шәһәр тиз генә торгызыла һәм зурая. Нәкъ Алтын Урданың беренче башкаласы Болгар шәһәрендә яңа гаять зур дәүләтнең тәртибе урнаштырыла, һәм җирле хакимнәргә (урыс кенәзләренә, төрле әмирләргә) идарә итү өчен ярлык бирелә.
Соңрак Шәйбән нәселе кайбер татар дәүләтләрендә хакимлек итә, [[Себер ханлыгы]]ның
== Әдәбият ==
| |||