Туда-Мәнгү: юрамалар арасында аерма

Контент бетерелгән Контент өстәлгән
Marat-avgust (бәхәс | кертем)
Төзәтмә аңлатмасы юк
IanraBot (бәхәс | кертем)
к clean up, replaced: титул_ → титул, байрак_ → байрак, аңа кадәр_ → аңа кадәр, дәвамчысы_ → дәвамчысы, чорбаш_ → чорбаш, чоразак_ → чо using AWB
Юл номеры - 11:
| аңа кадәр = [[Мәнгүтимер]]
| дәвамчысы = [[Түлә-Буга]]
| титул_2титул2 = [[Җүчи Олысы|Җучи Олысы]]ның җиденче хакиме
| байрак_2байрак2 =
| чорбаш_2чорбаш2 = [[1282]]
| чоразак_2чоразак2 = [[1287]]
| аңа кадәр_2кадәр2 =
| дәвамчысы_2дәвамчысы2 =
| туу датасы =
| туу урыны =
Юл номеры - 36:
[[Файл:GoldenHorde1300.png|300px|мини|уңда|Алтын Урда 1300 елда]]
=== Хакимияткә килү ===
[[Мәнгүтимер]] үлгәннән соң тәхет өчен көчле көрәш башлана. Мәнгүтимер васыятендә хан тәхетен үзенең туганының улы [[Түлә-Буга]]га багышлаган булса да, аның васыятен үтәмичә, тәхеткә үз энесе Туда-Мәнгү ([[1282]]—[[1287]]) менеп утыра. Ул йомшак холыклы, ихтыярсыз кеше була, [[Алтын Урда]]ның иң дәрәҗәле [[төмән]]нәреннән <ref>Төмән — ун мең кешелек гаскәр куя алырдай эре феодал, күп санлы күчмә хуҗалык тотучы тархан. Сугыш вакытында үз гаскәренең башлыгы була. Кайбер төмәннәрнең гаскәре ун мең белән генә дә чикләнмәгән. Андыйлардан зур сугыш осталары, атаклы гаскәр башлыгы чыккан. Хан нәселеннән булмау сәбәпле үзләренең тәхеткә утырырга хаклары булмаса да, сәяси һәм хәрби дәрәҗәләре белән ханга тиңләшкәннәр, хан итеп үзләренә кулай кешене утыртканнар. Мәсәлән: Нугай, Мамай, Идегәй. </ref> берсе Нугай теләге белән хан булырга ризалык бирә.
=== Эчке сәясәт ===
Туда-Мәнгү үз акчаларын—тәңкәләрен суга.
 
Туда-Мәнгү идарә итү чорында [[баскак]] системасы рус кенәзлекләрендә кертелгән.
Юл номеры - 48:
[[1286]]-[[1287]] елда Туда-Мәнгү хан һәм [[Нугай]] төмәнче [[Польша]]га каршы сугышканнар.
===Тәхеттән бәреп төшерү ===
Туда-Мәнгүнең дәүләт белән идарә итә алмавы хан варислары — [[Мәнгүтимер]]нең энеләре һәм уллары арасында ризасызлык хисе уята. Аны тәхеттән ваз кичәргә мәҗбүр итәләр.
 
[[1287]] елда тәхеттән бәреп төшерелгән.
 
Васыятьне үтәп, тәхеткә [[Түлә-Буга]] килә (1287—1291).
 
 
== Моны да карагыз ==
Строка 69 ⟶ 68 :
* Почекаев Р. Ю. Цари ордынские. Биографии ханов и правителей Золотой Орды. — СПб.: ЕВРАЗИЯ, 2010. — 408 с. — 1000 экз. — ISBN 978-5-91852-010-9
* Селезнёв Ю. В. Элита Золотой Орды. — Казань: Издательство «Фэн» АН РТ, 2009. — 232 с.
 
 
[[Төркем:Алтын Урда ханнары]]