Мария Склодовская-Кюри: юрамалар арасында аерма
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
{{Нобель медале}} |
к clean up |
||
Юл номеры - 22:
| башка мәгълүмат =
}}
'''Мари́я Склодо́вская-Кюри́''' ({{lang-fr|Marie Curie}}, {{lang-pl|Maria Skłodowska-Curie}} 1867-1934), тумыштан Мария Саломея Склодовская, {{lang-pl|Maria Salomea Skłodowska}} – бөек [[физика]] [[галим]]әсе, ире [[Пьер Кюри]] белән уртак фәнни ачышлары өчен ике тапкыр [[Нобель премиясе]]нә лаек була.
Мария Склодовская [[Польша]]да укытучы гаиләсендә туа. [[Франция]]дә университетта укыганда [[1895 ел]]да [[Пьер Кюри]]га кияүгә чыга. Мария Склодовская-Кюри ире белән бергә яңа радиоактив [[Химик элемент|элементлар]] – [[полоний]] һәм [[радий]] (1898) ачалар. Ул, [[хатын-кыз]]лардан беренче буларак, [[1903 ел]]да [[физика]] һәм [[1911 ел]]да [[химия]] буенча ике тапкыр [[Нобель премиясе]]н ала.
Мария Кюри [[уран]] рудаларын эшкәртү һәм анализлауның классик методын эшли, күп еллар буенча радиоактив нурланышларның үзенчәлекләрен, аларның тере [[күзәнәк]]кә тәэсирен һ.б. өйрәнү белән шөгыльләнә. Радиоактив матдәләр белән озан эшләүдән аның ике күзенә дә [[катаракта]] башлана һәм яман сыйфатлы анемиядән 1934 елның 4 июлендә ул үлә. [[Нурланыш авыруы]] диагнозы ул вакытта әле куелмый.
М. Кюриның хезмәтләрен кызы [[Ирен Кюри]] һәм кияве Фредерик Кюри дәвам итәләр һәм үстерәләр. Кече кызы Ева Кюри әти-әнисенең биографиясе һәм хезмәте турында “Пьер һәм Мария Кюри” дигән китап яза.
Юл номеры - 37:
* Robert Reid, ''Marie Curie'', New York, New American Library, 1974.
* Teresa Kaczorowska, ''Córka mazowieckich równin, czyli Maria Skłodowska-Curie z Mazowsza'' (Daughter of the Mazovian Plains: Maria Skłodowska-Curie of [[Mazowsze]]), [[Ciechanów]], 2007.
* Wojciech A. Wierzewski, «''Mazowieckie korzenie Marii''» («Maria’s Mazowsze Roots»), ''[[Gwiazda Polarna]]'' (Pole Star), a Polish-American biweekly, vol. 100, no. 13 (21 June 2008), pp.
* L. Pearce Williams, «Curie, Pierre and Marie», ''[[Encyclopedia Americana]]'', [[Danbury, Connecticut]], [[Grolier]], Inc., 1986, vol. 8, pp.
* Barbara Goldsmith, ''Obsessive Genius: The Inner World of Marie Curie'', New York, W.W. Norton, 2005, ISBN 0-393-05137-4.
* Naomi Pasachoff, ''Marie Curie and the Science of Radioactivity'', New York, [[Oxford University Press]], 1996, ISBN 0-19-509214-7.
| |||