Мөселман: юрамалар арасында аерма

1701 байт өстәлде ,  6 ел элек
к
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
к →‎Ислам һәм мөселманнар: Гарәбстан ярымутравы илләре (Йәмәннән тыш) хәттә БМО Генераль Ассамблеясе тарафыннан 1966 елда кабул ителгә
Юл номеры - 4:
Ислам динендә мөселман — [[Аллаһ]] тәгаләнең барлыгына һәм берлегенә, [[Мөхәммәт]] [[пәйгамбәр]]нең аның [[илче]]се һәм [[рәсүл]]е булуына [[ышану]]чы [[кеше]].
 
 
== Ислам һәм мөселманнар ==
Мөселманнар [[сан]]ы [[дөнья]] буйлап 1,3 — 1,8 [[миллиард|млрд]] кеше дип исәпләнә.
{{цитата|автор=[http://www.tataroved.ru/institut/islamoved/ns5 Айдар Хәйретдин]<ref name="mökaddimä">[http://www.tataroved.ru/religion/publ/5 «ТӘФСИР әл-КАЛЬБ» китабына багышланган МӨКАДДИМӘ]</ref>|[[Әһле ислам]] арасында «[[мөселман]]» белән «[[мөэмин]]» дигән [[төшенчә]]ләрне дөрес [[аң]]лау юк. Баштарак мин дә: «Мөэмин» ул «[[Шәһадәт|лә илаһа иллә Аллаһу]]» кәлимәсен әйтеп иман китергән кеше була, ә «мөселман» – моннан тыш биш вакыт [[намаз]]ны, [[ураза]], [[хаҗ]], [[зәкят]] кеби [[фарыз]]ларны тәмам төгәл үтәп баручы була. Димәк Аллаһ каршында мөселман мөэминнән югарырак тора» – дигән гомум [[ислам]] [[милләт]]е тарафыннан кабул ителгән хөкемгә ияргән идем. Аннары айныдым. Аллаһ үзләренең мөэминнәр булуларын дәгъвалаган [[гарәп]]ләргә: «Сез мөэминнәр түгел, сез [[мөселманнар]] гына әле» – дип җавап бирергә кушканын күрәчәкбез.<ref>«Чүлдән чыккан гарәпләр: «Без иман китердек» – диделәр. Аларга болай дип әйт: «Юк, сез иман китермәдегез, шуңа күрә: «Без буйсындык» – дип әйтегез; ә иман сезнең йөрәкләрегезгә әле үтеп кермәде...» – диген». [[Коръән]], ([http://kitap.net.ru/sura/49.php 49]:14)</ref> Нигә болай? Чөнки, [[аять]] сүзләре белән әйткәндә: «[[Иман]] сезнең йөрәкләрегезгә әле үтеп кермәде».}}
 
== Мөселман җәмгыятьләренең хәле ==
[[Татарстан Җөмһүрияте мөселманнарының Диния нәзарәте]] башлыгының беренче ярдәмчесе һәм пресс-сәркәтибе Рөстәм Батровның [[2014 ел]]ның [[1 февраль]] көнендә «''Бөтендөнья [[хиҗаб]] көне''» <small>([[:en:World Hijab Day|en]])</small> уңаеннан кешенең Аллаһ Тәгалә алдында тышкы дини атрибутлары мы, иманы мы әһәмиятлерәк мәсьәләсенә багышланган мәкаләсе<ref>{{ref-ru}}{{cite web|url=https://www.business-gazeta.ru/article/96438|title = «Что лучше: путана в хиджабе или целомудренная женщина без платка?»|publisher=[[БИЗНЕС Online]] газетасы|author=Рөстәм Батров|accessdate=[[2017 ел]]ның [[12 апрель]] көне}}</ref> һәм [[Хәнәфи мәзһәбе]]нең шик астына салына алмаслык [[догма]] булуы турында башка фикерләре аркасында үз вазыйфаларыннан читләштерелүе турында хәбәрләр чыкты.<ref>{{ref-ru}}{{cite web|url=http://www.ng.ru/regions/2017-02-16/5_6930_tatarstan.html|title = Муфтий Татарстана остается без ключевых заместителей|publisher=[[Независимая газета]] газетасы|author=Глеб Постнов|accessdate=[[2017 ел]]ның [[4 апрель]] көне}}</ref>
 
[[File:Pride London 2011 - 001.jpg|right|thumb|[[Лондон]]ның 2011 елгы [[гей]]-парадында катнашкан мөселманнар баннеры.]]
Мөселманнар [[сан]]ы [[дөнья]] буйлап 1,3 — 1,8 [[миллиард|млрд]] кеше дип исәпләнә.
[[Ислам хезмәттәшлеге оешмасы]] әгъза-илләрендә өстенлек иткән радикаль карашлар аркасында, мөселманнар өчен [[кеше хокуклары]] һәм [[хатын-кыз хокуклары]] четерекле мәсьәлә булып кала бирә. Шуңа карамастан, Көнбатышның [[дөньявилык|дөньяви]] дәүләтләрдә [[лесбиан]], [[гей]], [[бисексуал]] һәм [[трансгендер]] мөселманнары,<ref>[[:en:LGBT in Islam]]</ref> [[хатын-кыз]]лар ''[[имам]]'' ролен башкарган [[мәчет]]ләре бар,<ref>{{cite web|url=http://www.huffingtonpost.com/2012/03/29/progressive-muslims-launch-gay-friendly-women-led-mosques_n_1368460.html|title=Progressive Muslims Launch Gay-Friendly, Women-Led Mosques In Attempt To Reform American Islam|first=Jaweed|last=Kaleem|date=29 March 2012|publisher=huffingtonpost.com|accessdate=11 July 2016}}</ref> һәм кайбер оешмалары (мәс. [[:en:Muslims for Progressive Values|Muslims for Progressive Values]]) хәттә [[БМО]] тарафыннан рәсми танылган [[табышсыз оешма]] статусларына ия<ref name="auto">{{cite web|url=http://www.prlog.org/12298027-muslims-for-progressive-values-secures-united-nations-consultative-status.html|title=Muslims for Progressive Values Secures United Nation's Consultative Status|publisher=prlog.org|accessdate=11 July 2016}}</ref> һәм халыкара дәрәҗәдә радикаль [[Ислам]] карашларны фаш итүдә һәм четерекле мәсьәләләргә аңлатмалар бирүдә актив катнашалар.<ref name="squarespace.com">{{cite web|url=http://static1.squarespace.com/static/55120ecae4b01593abadc441/t/55197b05e4b0d9aaa8c9e6a1/1427733253249/MPVPressKit2015.pdf |format=PDF |title=Muslims for Progressive Values : 2015 Press Kit |website=Static1.sqaurespace.com |accessdate=2016-09-15}}</ref>
 
[[Ислам хезмәттәшлеге оешмасы]] әгъза-илләрендә өстенлек иткән радикаль карашлар аркасында, мөселманнар өчен [[кеше хокуклары]] һәм [[хатын-кыз хокуклары]] четерекле мәсьәлә булып кала бирә. Шуңа карамастан, Көнбатышның [[дөньявилык|дөньяви]] дәүләтләрдә [[лесбиан]], [[гей]], [[бисексуал]] һәм [[трансгендер]] мөселманнары,<ref>[[:en:LGBT in Islam]]</ref> [[хатын-кыз]]лар ''[[имам]]'' ролен башкарган [[мәчет]]ләре бар,<ref>{{ref-en}} {{cite web|url=http://www.huffingtonpost.com/2012/03/29/progressive-muslims-launch-gay-friendly-women-led-mosques_n_1368460.html|title=Progressive Muslims Launch Gay-Friendly, Women-Led Mosques In Attempt To Reform American Islam|first=Jaweed|last=Kaleem|date=29 March 2012|publisher=huffingtonpost.com|accessdate=11 July 2016}}</ref> һәм кайбер оешмалары (мәс. [[:en:Muslims for Progressive Values|Muslims for Progressive Values]]) хәттә [[БМО]] тарафыннан рәсми танылган [[табышсыз оешма]] статусларына ия<ref name="auto">{{ref-en}} {{cite web|url=http://www.prlog.org/12298027-muslims-for-progressive-values-secures-united-nations-consultative-status.html|title=Muslims for Progressive Values Secures United Nation's Consultative Status|publisher=prlog.org|accessdate=11 July 2016}}</ref> һәм халыкара дәрәҗәдә радикаль [[Ислам]] карашларны фаш итүдә һәм четерекле мәсьәләләргә аңлатмалар бирүдә актив катнашалар.<ref name="squarespace.com">{{ref-en}} {{cite web|url=http://static1.squarespace.com/static/55120ecae4b01593abadc441/t/55197b05e4b0d9aaa8c9e6a1/1427733253249/MPVPressKit2015.pdf |format=PDF |title=Muslims for Progressive Values : 2015 Press Kit |website=Static1.sqaurespace.com |accessdate=2016-09-15}}</ref>
 
=== Ислам хезмәттәшлеге оешмасы ===
[[Файл:OIC vector map.svg|200px|thumb|left|[[Ислам хезмәттәшлеге оешмасы]] әгъза һәм күзәтүче илләре харитасы.]]
[[File:Map5.1Discrepant Behavior compressed.jpg|right|300px|thumb|''Хатын-кызларга карата бар төр дискриминацияне бетерү конвенциясе'' таләпләренә туры килү-килмәү харитасы, 2010. <small>(куерак төс белән хатын-кызлар хокуклары ягыннан хәлләре мөшкельрәк булган илләр күрсәтелгән)</small>]]
[[Ислам хезмәттәшлеге оешмасы]] әгъза-илләрендә өстенлек иткән радикаль карашлар аркасында, мөселманнар өчен [[кеше хокуклары]] һәм [[хатын-кыз хокуклары]] четерекле мәсьәлә булып кала бирә:
* [[Гарәбстан ярымутравы]] илләре ([[Йәмән]]нән тыш) хәттә [[БМО Генераль Ассамблеясе]] тарафыннан 1966 елда кабул ителгән ''Кеше хокуклары турында билль''ның «Икьтисади, социаль һәм мәдәни хокуклар турында халыкара пакт» һәм «Гражданлык һәм сәяси хокуклар турында халыкара пакт» исемле халыкара конвенцияләрне имзаламаган.
* ''Хатын-кызларга карата бар төр дискриминацияне бетерү конвенциясе'' ([[:en:Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination Against Women|en]]) таләпләре хәттә аны имзалаган мөселман илләр җәмгыятьләрендә игътибарсыз калдырыла.
 
===Татарстан===
[[Татарстан Җөмһүрияте мөселманнарының Диния нәзарәте]] башлыгының беренче ярдәмчесе һәм пресс-сәркәтибе Рөстәм Батровның [[2014 ел]]ның [[1 февраль]] көнендә «''Бөтендөнья [[хиҗаб]] көне''» <small>([[:en:World Hijab Day|en]])</small> уңаеннан кешенең Аллаһ Тәгалә алдында тышкы дини атрибутлары мы, иманы мы әһәмиятлерәк мәсьәләсенә багышланган мәкаләсе<ref>{{ref-ru}} {{cite web|url=https://www.business-gazeta.ru/article/96438|title = «Что лучше: путана в хиджабе или целомудренная женщина без платка?»|publisher=[[БИЗНЕС Online]] газетасы|author=Рөстәм Батров|accessdate=[[2017 ел]]ның [[12 апрель]] көне}}</ref> һәм [[Хәнәфи мәзһәбе]]нең шик астына салына алмаслык [[догма]] булуы турында башка фикерләре аркасында үз вазыйфаларыннан читләштерелүе турында хәбәрләр чыкты.<ref>{{ref-ru}} {{cite web|url=http://www.ng.ru/regions/2017-02-16/5_6930_tatarstan.html|title = Муфтий Татарстана остается без ключевых заместителей|publisher=[[Независимая газета]] газетасы|author=Глеб Постнов|accessdate=[[2017 ел]]ның [[4 апрель]] көне}}</ref>
 
== Шулай ук карагыз ==