Нидерланд гимны: юрамалар арасында аерма
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
к clean up using AWB |
|||
Юл номеры - 4:
== Тарих ==
'''Het Wilhelmus''' (Вилһелм җыры) — {{Флагификация|Нидерландлар}}ның (Нидерланд Патшалыгының) дәүләт һимны, дөньяда иң борынгы дәүләт һимннарының берсе. Һәрхәлдә, [[Аурупа
Нассаулар нәселеннән нидерланд кыйралы, 1702 елда варислык җебе өзелгәннән соң күп еллар үткәч, 1815 елда гына кабат тәхеткә утыра. Ә ул үзе илдә Испания илбасарлары хакимлек иткән һәм милли бәйсезлек өчен көрәш барган елларда яши, аның нәселе XVI гасырда, рәсми рәвештә Испания кыйралы Филипп II гә буйсынган хәлдә, Нидерландларның Оранж кенәзлеге белән идарә итә.
Ул замандагы җирле нидерланд хакимнәре нигездә [[Испания]] кыйралы вассаллыгына тыныч мөнәсәбәттә була, алар бары тик, салымнар җыю тәртибен үзгәртергә, сәяси һәм дини эзәрлекләүләрне бетерергә кирәк, дигән таләп кенә куялар. Ләкин испаннар бу кадәресен дә күпсенәләр. Һәм 1560 нчы елларда илгә испан гаскәрләре басып кергәч һәм Вилһелм белән бергә тагын берничә кенәз җитәкчелендә баш күтәргән нидерландлылар уңышсызлыкка тап булгач, ван Нассау 1567 елда [[Алмания
[[Рәсем:Adriaen_Valerius.jpg|thumb|left|Адриан Валериус һәйкәле]]
Юл номеры - 14:
“Һет Вилһелмус” җыры нәкъ шул чорда, 1568-1572 еллар арасында барлыкка килә. Шигырьне нидерланд дипломаты, гаскәр башлыгы һәм талантлы язучы, Сент-Альдегонд хакиме '''Филипп ван Марникс''' (1538-1598) язган. Текст акростих жанрында иҗат ителгән: 15 куплетның беренче хәрефләрен бергә кушсаң, “Willem van Nassov” (хәзерге замандагы язылышы – Wilhelmus van Nassauwe) сүзләре барлыкка килә. Шигырьнең бернче-унбишенче, икенче-ундүртенче нче, өченче-унөченче һ.б.ш. тәртиптәге куплетларының эчтәлеге бер-берсенә “симметрияле” охшаш, ә “һимнның йөрәгендәге” дип аталучы сигезенче куплетта кенәз Вилһелм дини китаплардан мәгълүм булган Дауыт пәйгамбәр белән чагыштырыла.
Һимнның көе шул замандагы француз солдат җырыннан алынган дип санала. Соңрак аны шагыйрь һәм халык җырларын туплаучы '''Адриан Валериус''' (1575-1625) эшкәрткән булган. XX гасырда Вальтер Бур мелодияне тагын бер кат заманчалаштыра, аның сүзләрен дә аз-маз төзәткәлиләр. 1932 елда “Һет Вилһелмус” Нидерландлар кыйралы указы белән рәсми рәвештә дәүләт һимны буларак раслана. Рәсми шартларда һимнның йә беренче<ref>https://www.youtube.com/watch?v=hj89V4UEsWw</ref>, йә беренче-икенче<ref>https://www.youtube.com/watch?v=CZyHMSL9gkU</ref>, йә беренче һәм алтынчы<ref>https://www.youtube.com/watch?v=lEL_xGifWDk</ref> куплетлары гына башкарыла.
Шигырьнең [[Алман теле|алман]], [[Инглиз теле|инглиз]] һәм [[Француз теле|француз]] телләренә тулы һәм җырланышлы тәрҗемәсе бар.
Юл номеры - 29:
ben ik, vrij onverveerd,<br>
den Koning van Hispanje<br>
heb ik altijd geёerd.
Mijn schild ende betrouwen<br>
Юл номеры - 38:
uw dienaar t’aller stond,<br>
de tirannie verdrijven<br>
die mij mijn hart doorwondt.
== Тәрҗемәсе ==
Юл номеры - 49:
Тугры намусыма,<br>
Испан кыйралына бары<br>
Хөрмәт кылам гына.
Калканым Син, терәгем Син,<br>
Юл номеры - 58:
Мәңге Синең колың:<br>
Бетсен йөрәкне, халкымны<br>
Телгәләгән золым.
'''Һимнның тулы тексты:'''<ref>https://nl.wikipedia.org/wiki/Wilhelmus</ref>
| |||