Бөек француз инкыйлабы: юрамалар арасында аерма

Контент бетерелгән Контент өстәлгән
IanraBot (бәхәс | кертем)
к using AWB
Kitap (бәхәс | кертем)
Төзәтмә аңлатмасы юк
Юл номеры - 11:
Инкыйлабтан соң Франция республика дип игълан ителә, яңа Конституция, һәм Француз инкыйлабының иң зур казанышы, һәм әйтергә кирәк, бар кешелек алдындагы иң бөек казанышы, — бар кешеләрне дә, аларның милләтенә, расасына, диненә, җенесенә, социаль статусына карамыйча, тигез хокуклы дип игълан итүче «Кеше һәм ватандашларның хокуклары декларациясе» кабул ителә. Франциядәге вакыйгалар, аеруча бу илнең монархларына мәхкамә үткәрелеп, алар җәзага тартылганнан соң, Европа монархларын, аристократиясен, шул исәптән [[Русия]]некен дә, куркуга төшерә, мең ярым ел буена дәвам иткән «Ходайның үзе тарафыннан урнаштырылган тәртип"не җимерергә җөрьәт иткән бу ил белән Европаның монарх режимнары арасында сугыш башланып китә.
 
==ЯкобитларЯкобиннар диктатурасы==
[[Файл:Robespierre.jpg|250px|thumb|right|Робеспьер (Сатылмас) - Җәмәгать коткару комитеты рәисе, иң кискен инкыйлаб хәрәкәтенең җитәкчесе]]
[[Файл:Death of Marat by David.jpg|250px|thumb|right|Маратның үлеме, Давид рәсеме, 1793]]
[[1793]] елның мартында инкыйлабка каршы Вандея фетнәсе башлана. Инкыйлаб саклавы өчен Җәмгыять коткару комитеты иң эшлекле Якобитлар[[Якобиннар]] тарафыннан (Дантон, Демулен, Робеспьер) оештырыла. ЯкобитларЯкобиннар үз кулында зур хакимлекне алалар һәм инкыйлабка каршы фетнәсен бастырып Франция Инкыйлабын коткаралар. Тик инкыйлабчылар арасында сәяси көрәш башлана. Шул көрәштә ЯкобитларЯкобиннар Җирондиләр өстеннән җиңәләр. Күп Җирондиләр кулга алына. Качкан җирондиләр провинциядә фетнәләрне оештыралар.
 
[[1793]] елның 10 июнендә инкыйлабка каршы фетнәләр бастыру өчен Милли Гвардия көчләрендә таянып ЯкобитларЯкобиннар диктатураны урнаштыралар.
 
1793 елның 13 июлендә конвент көндәше Шарлотта Корде тарафыннан иң мәшһүр, сәләтле ЯкобитЯкобин инкыйлабчыинкыйлабчысы - җурналисты Марат үтерелгән. Маратның үтерүенең җавабына ЯкобитларЯкобиннар Инкыйлаб террорын оештыралар.
 
"Инкыйлаб үз балаларын ашый" - шушы фикере ЯкобитларЯкобиннар тулысынча исбатлаганнар. Башта алар [[гильотина]] кулланып иң усал үзләренең дошманнарын үтергәннәр, соңрак патшабикәне Мариа-Антуанеттаны, аннары уртача ЯкобитчыларныЯкобинчыларны да үтергәннәр. ЯкобитларЯкобиннар җитәкчесе - [[Робеспьер]] хәтта үзенең дусларын - Дантонны[[Дантон]]ны, Камил Демуленны гильотинага җибәргән. Бөек Террор чоры башланган.
 
"Инкыйлабның башы бар, инкыйлабның очы юк" - гыйбарәсен ЯкобитларЯкобиннар һәм аларның эзеннән баручылары исбатлаганнар. Соңрак үтерүчеләр дә үтерелгән булган: Демулен, Дантон һәм үзе Робеспьер.
 
[[1794]] елның 25 июнендә Бөек француз инкыйлабы сәбәпле [[Русия империясе]]ндә француз тауарларын сату тыела.
 
==Термидориан түнтәрелеше==
[[1794]] елның 27 июлендә Робеспьер җитәкчелегендә инкыйлаби ЯкобитЯкобин хөкүмәте Колло д’Эрбуа һәм Баррас көчләре тарафыннан бәреп төшерелгән. Робеспьер башта теш казнасына яраланган булган, ә соңрак [[гильотина]]да үтерелгән. Хөкүмәткә Җирондиләр килгән. Термидор яки Милли Конвенты дәвере башланган.
 
[[1795]] елда роялистлар (патша сөючеләре) тарафыннан Конвентка каршы фетнәсен яшь Бонапарт бастырган.