Казан Татар укытучылар мәктәбе: юрамалар арасында аерма

Мәктәп оештыручылар тоткан максатны акламаган. Урыс миссионеры [[Николай Ильминский|Н.Ильминский]], [[Ырынбур Татар укытучылар мәктәбе]] (1872-90) ябылу уңаеннан язганча: "Мәктәпнең ябылуы - бик файдалы гамәл, чөнки бу мәктәп татар-мөселманнарны урыслаштыру эшендә үзенең файдасызлыгын күрсәтте, (мәктәпләр) татар фанатизмын киметмиләр, бәлки татар зыялыларын тәрбиялиләр". Ильминский, шулай ук Казан укытучылар мәктәбен дә ябарга киңәш итә.<ref>[http://kitap.net.ru/habutdinov/1-10.php Айдар Хабутдинов. Лидеры нации]</ref>