Россия: юрамалар арасында аерма

Контент бетерелгән Контент өстәлгән
Kitap (бәхәс | кертем)
Төзәтмә аңлатмасы юк
Юл номеры - 121:
[[Алтын Урда]]га Русьнең ([[Киев]], [[Мәскәү]] Русе) зур өлеше, Идел буе Болгары, [[Кавказ]] әмирлекләре, [[Әзәрбайҗан]] (Җәнибәк чорында), [[Казакъстан]] (Ак Урда), [[Үзбәкстан]] (Хөрезм), [[Кырым]], [[Себер]] кергән.
 
Алтын Урда территориясе бүгенге Русия территориясенә туры килә (Украинадан, Кырымдан, [[Әзәрбайҗан]]даннан, Казакъстаннан тыш).
 
[[Алтын Урда]] таркалганнан соң аның күбесе өлешләре Русиягә кертелгән.
Юл номеры - 132:
[[1132]] елда, Мстислав - Владимир кенәзе үлгәннән соң, Русь берничә кенәзлеккә таркала: [[Новгород кенәзлеге]], [[Владимир-Суздаль кенәзлеге]], [[Галич-Волын кенәзлеге]], [[Чернигов кенәзлеге]], [[Рәзән кенәзлеге]], [[Полоцк кенәзлеге]], [[Смоленск кенәзлеге]], һ.б.
 
=== РусияРус кенәзлекләре. Алтын Урда чоры ===
Төньяк-көнбатыш Русьтә [[XII гасыр]]дан [[Владимир-Суздаль кенәзлеге]] күтәрелә, аның хакимнәре ([[Андрей Боголюбский]], [[Всеволод Зур Оя]]), [[Киев]] өчен көрәшеп, үз төп резиденцияне [[Владимир]]да калдыралар; нәтиҗәсендә, Владимир яңа Русь үзәге булып китә. Иң куәтле кенәзлекләр шулай ук [[Чернигов кенәзлеге|Чернигов]], [[Смоленск кенәзлеге|Смоленск]] һәм [[Галич-Волын кенәзлеге|Галич-Волын]] кенәзлекләре булганнар.
==== Алтын Урда чоры ====
[[1237]]—[[1240]] елларда Русь җирләрнең күпчелеге [[Бату хан]]ның һөҗүменәҗитәкләгән дучартатар-монгол булагаскәрләре Киев Русенең күпчелек кенәзлекләрен яулап ала. Төрки телле халык Бату хан гаскәрендә күпчелек тәшкил иткән һәм татарлар дип аталган, соңрак шул атама Алтын Урданың бар халкына беркетелгән. Русьның көньяк һәм көньяк-көнчыгыш җирләрдә торучы халкы башка җирләргә күчә.
 
Русь кенәзлекләренең күбесе [[Урыс Олысы]] буларак Алтын Урда эченә керә яисә Алтын Урдага нык бәйле була. Русь кенәзлекләре [[Алтын Урда]]га ясак түли башлыйлар, хакмиятне Алтын Урда ханы рөхсәтеннән генә алырга мөмкин булган. Ясак зурлыгы - керемнәрнең 10% булган.
 
[[Александр Невский]] 1240 елда Алтын Урда белән хезмәттәшлекне сайлаган, Бөек Ханга буйсынган һәм ясак түләргә риза булган, алманнарга (алпар - тәречеләргә) каршы сугыша башлаган.
 
[[XII гасыр]]да Новгород җирләре алпар-тәречеләр һәм шведлар белән берничә кораллы низагларда катнашкан. 1240 елда [[Александр Невский]] Нева сугышында швед отрядларныгаскәрен җиңә, ә [[1242 ел]]да ЧудскоеЧудь күлендә тевтон рыцарьләрен тар-мар итә. Галич җирнеҗирен [[XIV гасыр]]ның уртасында [[Польша]] басып ала, Русьның зур өлеше [[Бөек Литва кенәзлеге]] эченә керә.
 
[[Рәсем:Witsen - Tartaria.jpg|thumb||250px|Бөек Тартария харитасы, [[Амстердам]]да [[1705 ел]]да бастырган]]
Юл номеры - 359:
{{Төп мәкалә|Русиянең федератив төзелеше}}
 
[[Рәсем:OblastsСубъекты ofРоссийской RussiaФедерации 2014.png|700px|thumb|centre]]
 
Русия Федерациясе [[Русиянең федератив төзелеше|85 субъекттан тора]], шул исәптә [[Русия республикалары|22 республика]], 9 край, 46 өлкә, 3 федерация күләме шәһәре, 1 автономияле өлкә, 4 автономияле округ.