Икенче бөтендөнья сугышы: юрамалар арасында аерма

Контент бетерелгән Контент өстәлгән
IanraBot (бәхәс | кертем)
к →‎Территорияләр: clean up, replaced: Гонконг → Һоңкоң using AWB
IanraBot (бәхәс | кертем)
к using AWB
Юл номеры - 7:
|урын = [[Аурупа]], [[Көнчыгыш Азия|Көнчыгыш]] һәм [[Көньяк-Көнчыгыш Азия]], [[Төньяк Африка|Төньяк]], төньяк-көнчыгыш һәм [[Көнбатыш Африка]], [[Якын Көнчыгыш]], [[Атлантик океан|Атлантик]], [[Һинд океаны|Һинд]], [[Тын океан|Тын]] һәм [[Төньяк Боз океаны|Төньяк Боз]] океаннары, [[Урта диңгез]]
|сәбәп = төп сәбәпләр: дәүләтләрнең сәясәтләре, [[Версаль-Вашингтон системасы]]ның нәтиҗәләре, бөтендөнья икътисади [[инкыйраз]]ы
|нәтиҗә = [[Адольф ГитлерҺитлер|ГитлергаҺитлерга]] каршы коалициянең җиңүе, [[Берләшкән Милләтләр Оешмасы]]ның барлыкка килүе, [[фашизм]] һәм [[национал-социализм]] идеологияләренең тыелуы, [[СССР]] һәм [[АКШ]]ның сәяси яктан ике котыплы дөньяның баш дәүләтләренә әверелүе һәм алар арасында [[Салкын сугыш]]ның башлануы, [[Бөекбритания]] һәм [[Франция]]нең дөнья сәясәтендәге роленең кимүе, колониаль империяләр колонияләренең бәйсезлеккә ирешүе.
|үзгәрешләр =
|көндәш1 =
Юл номеры - 108:
 
== Сугыш чыгу шартлары ==
[[Версаль килешүе 1919|Версаль килешүе]] [[Германия]]ның кораллы көчләрен үстерү мөмкинлеген нык чикләгән. Ләкин, [[Адольф ГитлерҺитлер|ГитлерҺитлер]] хакимлеккә килгәннән соң, Германия Версаль килешүенең чикләүләрен боза башлый — атап әйткәндә, армияга алыну тергезелгән һәм тиз генә төрле хәрби техника эшләп чыгарырга тотына. [[1936 ел]]да Германия гәскәрләре [[Рейн демилитаризацияләнгән зонасы]]н басып ала. [[1938 ел]]да Германия [[Австрия]]не һәм [[Чехословакия]]нең бер өлешен үзенә куша.
 
== Территорияләр ==
Юл номеры - 123:
[[Рәсем:Polish infantry marching 1939.jpg|thumb|left|200px|Польша өчен сугыш барышында поляк сугышчылары. 1939 ел]]
 
[[1941 ел]]ның [[22 июнь|22 июнендә]] [[Германия]] [[СССР|Советлар Союзына]] һөҗүм итә ([[Бөек Ватан сугышы]]н кара). [[1941 ел|1941]]—[[1942 ел]]ларда ГитлергаҺитлерга каршы коалициянең нигезе оеша ([[СССР]], [[Бөек Британия]] һәм [[Америка Кушма Штатлары]]).
 
[[Кызыл Армия]]нең [[Сталинград сугышы|Сталинград]] ([[1942 ел|1942]]—[[1943 ел|1943]]), [[Курск сугышы|Курск]] ([[1943 ел|1943]]) һәм [[Днепр]] елгасы ([[1943 ел|1943]]) ярларындагы җиңүләре белән Икенче дөнья сугышының борылышы билгеләнә. [[1943 ел]]ның маенда Бөек Британия һәм Америка гәскәрләре [[Төньяк Африка]]ны азат итәләр. [[1943 ел]]ның июлендә [[Италия]]нең фашист режимы җимерелә, октябрь аенда Италия [[Германия]]гә сугыш игълан итә. Германия гәскәрләре Италия территориясен басып ала. 1943 елның июль-август айларында коалиция гәскәрләре [[Италия]]гә, [[1944 ел]]ның июнендә — икенче фронт ачып [[Нормандия]]гә керәләр. [[1944 ел|1944]]—[[1945 ел]]ларда совет гәскәрләре Үзәк һәм Көньяк-көнчыгыш Европа илләрен азат иткән. [[1945 ел]]ның апрелендә союздаш гәскәрләр Төньяк Италияне азат итәләр, Көнбатыш Германияне басып алалар. [[1945 ел]]ның 2 маенда [[Кызыл Армия]] [[Берлин]]ны яулап ала. [[8 май]] көнне [[Берлин]] янындагы Карлсхорст дигән урында Германия гәскәре башлыклары шартсыз [[капитуляция]] актына кул куялар. [[СССР]], [[АКШ]] һәм [[Бөек Британия]] хөкүмәт башлыкларының Берлин конференциясе ([[17 июль]] — [[2 август]], [[1945 ел|1945]], [[Потсдам]]) [[Европа]]ның сугыштан соң корылышының нигезләрен билгеләгән.
Юл номеры - 131:
Бөекбританиянең хәрби флотына каршы көрәшүне өметсез эш дип исәпләп, Германиянең хәрби диңгез флотының башлыгы Редер крейсер сугышы стратегиясен сайлаган, ягъни дошманның транспортларын юк итү стратегиясен. Бу идеяны гәмәлгә ашырыр өчен утызынчы еллар азагында «Дойчланд», «Адмирал Шеер», «Адмирал граф Шпее» исемле «кече линкорлар» төзелгән. Шул ук максатка «Бисмарк» һәм «Тирпиц» исемле линкорлар арналган.
[[1941 ел]]ның май аенда «Бисмарк», [[Атлантик океан|Атлантикага]] рейдка чыгып, Британия хәрби кораблар тарафыннан батырылган.
Шуннан соң [[Адольф ГитлерҺитлер|ГитлерҺитлер]] зур корабларга ышаныч югалтып, хәрби флот башлыгы итеп Дёницты билгеләгән. Дёниц исә бигрәк су асты көймәләр ярдәмендә сугыш алып бару дигән фикердә торган.
Германия күпләп су асты көймәләре төзи башлаган. Башта аларның хәрби хәрәкәтләре уңышлы булган, ләкин [[1943 ел]]ның апреленнән алып Германиянең су асты көймәләре авыр югалтулар кичерә башлаган.
Атлантика өчен сугыш чорында, [[1939 ел]]дан алып [[1945 ел]]га хәтле, Германия 340 су асты көймәсен югалткан. ГитлергаҺитлерга каршы коалиция көчләре 4245 транспорт карабы югалткан.
Атлантика өчен сугышта Германиянең хәрби флоты нык көчсезләнгән. Нәтиҗә буларак, Германия хәрби диңгез көчләре, коалиция көчләре Нормандиягә диңгез ягыннан кергәндә, җитди каршылык күрсәтә алмаган.