Сәйяр: юрамалар арасында аерма

Контент бетерелгән Контент өстәлгән
к төркем өстәү
к фото өстәү
Юл номеры - 1:
'''«Сәйяр»''' – беренче татар профессиональ театраль труппа. [[1907 ел]]да [[Ырынбур]]да [[Ильяс Кудашев-Ашказарский]] тарафыннан оештырыла. <br/>
[[Файл:Труппа Сайяр.jpg|300px200px|thumb|right|<small>«Сәйяр» артистлары. ''Утырганнар'' (''у''): [[Вәлиулла Мортазин-Иманский|Мортазин-Иманский]], [[Барый Болгарский|Болгарский]], [[Сәхипҗамал Гыйззәтуллина-Волжская|Гыйззәтуллина-Волжская]], Әхмәтова, [[Фәхрениса Сәмитова|Ф. Сәмитова]]. ''Басканнар'' (''у''): [[Нури Сакаев|Сакаев]], [[Габдулла Кариев|Кариев]]. [[1907]]-[[1908]]</small>]]
 
==Ырынбурда Кудашев-Ашказарский чоры==
1905 елда Ильяс Кудашев-Ашказарский [[Санкт-Петербург]]ка барып “Галимлек вә наданлык” (А.Островский буенча) һәм “Морад Сәлимов” (Ф.Халиди) спектакльләренә рөхсәт алып кайтса да, алар куелмый кала. <br/>
[[1907 ел]]ның [[10 февраль|10 февралендә]] Кудашев-Ашказарский җитәкчелегендәге “Мосафир артистлар җәмгыяте” Ырынбурда халык йорты бинасында [[Николай Гоголь]]нең «Өйләнү» комедиясен күрсәтә. 3 апрельдә [[Фатих Халиди]]нең «Морат Сәлимов» драмасын һәм Антон Чеховның «Кыз сорау» әсәрләрен сәхнәгә чыгара. Болар Ырынбурда татар телендә беренче куелган спектакльләр була. Труппада хатын-кыз артистлар булмау сәбәпле, хатын-кыз рольләрен ирләргә уйнарга туры килә.
Ашказарский оештырган труппа [[Казан]]да, Мәкәрҗәдә ([[Түбән Новгород]]та) төрле спектакльләр куя. Труппага Сәхибҗамал Гыйззәтуллина, Фатыйма Шаһимәрдәнова кушыла. Хатын-кызлар өстәлгәч иҗат мөмкинлекләре арта.<br/>
 
[[Файл:Труппа Сайяр.jpg|300px|thumb|right|«Сәйяр» артистлары. ''Утырганнар'' (''у''): [[Вәлиулла Мортазин-Иманский|Мортазин-Иманский]], [[Барый Болгарский|Болгарский]], [[Сәхипҗамал Гыйззәтуллина-Волжская|Гыйззәтуллина-Волжская]], Әхмәтова, [[Фәхрениса Сәмитова|Ф. Сәмитова]]. ''Басканнар'' (''у''): [[Нури Сакаев|Сакаев]], [[Габдулла Кариев|Кариев]]. [[1907]]-[[1908]]]]
==Габдулла Кариев җитәкчелегендә==
[[Файл:Сәйяр-1915.jpg|200px|thumb|recht|<small>«[[Сәйяр]]»: I–рәт: [[Нәгыймә Таҗдарова|Н. Таҗдарова]] (''с''), [[Габдулла Кариев|Г. Кариев]],
[[Гөлсем Болгарская|Г. Болгарская]], [[Вәлиулла Мортазин-Иманский|В. Мортазин]], [[Мәрфуга Мортазина-Иманская|М.Мортазина]].<br/>
II-рәт: [[Кәрим Тинчурин|К. Тинчурин]] (''с''), '''Г. Мангушев''', [[Әхмәт Кулалаев|Ә. Кулалаев]], [[Барый Болгарский|Б.Болгарский]], [[Нури Сакаев|Н. Сакаев]]</small>]].
1907 елның августында Мәкәрҗәдә куелган спектакльләрне караучылар арасында [[Уральски]]дан килгән приказчик [[Габдулла Кариев|Миңлебай Хәйруллин]] та була. Бераздан коллектив аны труппаның җитәкчесе итеп сайлый.<br/>
1908 елда, [[Габдулла Тукай]] фатихасы белән театраль коллектив «Сәйяр» (ягъни «күченеп йөрүче») исемен ала.
 
==Казан чоры==
[[Файл:Сайяр 1.jpg|300px200px|thumb|right|<small>«Сәйяр» труппасы: ''утырганнар (с)'' Заһидә Тинчурина, [[Габдулла Кариев|Кариев]], [[Әшрәф Синәева|Синәева]], ''артта (с)'' [[Нәфыйга Арапова|Арапова]], [[Гөлсем Болгарская|Болгарская]]. [[1917]]</small>]]
1906-1911 елларны бердәнбер профессиональ «Сәйяр» труппасы күчмә хәлдә яши. Әлеге труппаның даими эш урыны да юк, тулы кыйммәтле бербөтен спектакль тудыру өчен шартлар да җитәрлек түгел. [[1911 ел]]ны труппа [[Шәрык клубы]] штатына алына.