Хәниф Хәйруллин: юрамалар арасында аерма
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
к clean up using AWB |
к мәгълүмат өстәү |
||
Юл номеры - 1:
{{Шәхес
| исем = Хәниф Хәйруллин
| рәсем =Хәниф Хәйруллин.JPG
| рәсем_зурлыгы =200
| alt = <!--рәсемгә курсорны куйганда чыга торган язу-->
| рәсем язуы =Х.Г. Хәйруллин (''1931-1998'')
| тулы исем = Хәниф Гыйздулла улы Хәйруллин
| һөнәр = язучы, журналист
| туу датасы = 12.09.1931
| туу җире = [[Сарман]] авылы, {{туу җире|Сарман районы|Сарман районында}}, [[
| милләт = татар
| үлем датасы = 18.06.1998
| үлем җире = {{үлем җире|Сарман районы|Сарман районында}} [[Сарман]] авылы
| әти = Гыйздулла
| әни = Миннеҗамал
| ир =
| хатын =Фатыйха
| балалар =''улы'' Илдар,<br/>''кызлары'' Фирая (''[[1955]]''), Резидә
| бүләк һәм премияләр = ТАССР атказанган мәдәният хезмәткәре (''[[1981]]'')
| сайт =
| башка мәгълүмат =
}}
<small>{{мәгънәләр|Хәйруллин}}</small>
'''Хәниф Хәйруллин''', Хәниф Гыйздулла улы Хәйруллин (''[[1931]], [[Сарман]] — [[1998]], [[Сарман]]'') — татар язучысы, журналист. Иҗатының үзәгендә — авылда барган үзгәрешләр, туган төбәгенең үткәне турында язылган роман, повестьлар, очерклар.<br/>
[[КПСС]] әгъзасы (''[[1958 ел]]дан, өзеклекләр белән''). [[ССРБ]] журналистлар берлеге, [[ССРБ язучылар берлеге]] әгъзасы ([[1974 ел]]дан). Татарстан АССРның атказанган мәдәният хезмәткәре (''[[1981]]'').
== Тәрҗемәи хәле ==
[[1931 ел]]ның [[
[[Сарман]] урта мәктәбен (''[[
Урта мәктәпне тәмамлагач, бер ел [[Сарман районы]] [[Азалак]] авылы мәктәбендә укыта. Югары белем алу теләге белән, [[Казан]]га юл тота, [[Казан дәүләт ветеринария институты]]на укырга керә. Булачак язучыга бу уку йорты ошамый, [[Казан дәүләт университеты]]ның татар теле һәм әдәбият бүлегенә күчә.
[[1956 ел|1956]]-[[1993 ел]]ларда [[Сарман районы]] газетасында (''башта'' «''Югары уңыш өчен''», ''соңрак'' «''Ленинчы''»<ref>Хәзерге «''Сарман''» («''Новый Сарман''») газетасы</ref>), район газеталары бетерелгәч, [[Буа]] авыл хуҗалыгы производство идарәсенең фирка комитеты газетасында хатлар бүлеге мөдире, җаваплы сәркатип, мөхәррир булып, «''[[Социалистик Татарстан]]''» газетасының үз хәбәрчесесе булып эшли.<br/>
▲[[Сарман]] урта мәктәбен ([[ел|1950 ел]]), [[Казан дәүләт университеты]]ның татар теле һәм әдәбияты бүлеген ([[ел|1956 ел]]) тәмамлый.
Гомеренең соңгы көннәренә кадәр [[Сарман]]да яши һәм иҗат итә.
== Иҗаты ==
Балалар өчен язылган беренче әсәре («''Бакыр базының серләре''») «[[Ялкын (журнал)|Ялкын]]» журналында басылып чыга. [[1950 ел]]ларда матбугатта авыл кешеләренә багышланган очерклары (''беренчесе — «Кәүҗияк каһарманнары»''), күмәк хуҗалыклардагы җитешсезлеләр турында язган мәкаләләре күренә башлый.<br/>
[[Авыл]] җирлегендә яшәп, көн саен авыл кешеләре белән күрешеп тору, аларның шатлыкларын-борчуларын төптән аңлау иҗатын да халыкчан итте. «Канатлар талмасын» (''[[1971]]''), «Картлык-кемгә шатлык», «Кайда сез, улларым» исемле повестьлары белән киң таныла. [[Мөхәммәт Мәһдиев]]<ref>«[[Социалистик Татарстан]]» газетасында «''Йөкләр турыга тартылсын''» мәкаләсендә</ref>, [[Мирсәй Әмир]]<ref>«Карап-карап торам да…» мәкаләсе. «[[Социалистик Татарстан]]» газетасы, 20.10.1973</ref>, [[Хәсән Сарьян]], [[Илдар Юзеев]], [[Атилла Расих]], [[Гариф Ахунов]] һ.б. язучылар Х. Хәйруллин иҗатына югары бәя бирәләр, [[Аяз Гыйләҗев]], [[Шәүкәт Галиев]] түбән бәя куялар<ref>Х. Хәйруллинның Ш. Галиевка язган хатында. «[[Мәйдан (журнал)|Мәйдан]]», 2006 ел, № 9. 84-85 биттә.</ref><br/>
Әсәрләре авыл тормышы һәм авыл кешеләре язмышы турында. Унлап китабы басылып чыккан.<br/>
Туган төбәгенең үткәнен — [[Октябрь инкыйлабы|инкыйлаб]], [[Ватандашлар сугышы]], колхозлашу елларын өйрәнеп язган «Бакыр базының серләре», «Алмаз ихтыяр», «Канлы еллар, авыр еллар», «Хуҗида үскән баты»р, «Фатыйманың бәхете» исемле документаль очерклары бар.<br/> Җитәкче кадрлар турында язылган «Орбитадагы тормыш» романы, сәясәткә туры килеп бетмәве аркасында, озак вакытлар дөньяга чыга алмады<ref>«[[Мәйдан (журнал)|Мәйдан]]» журналының 2006 ел 9нчы санында басылган</ref>.
«Киржаклар илендә», «Ана улларын барлый» повестьлары язучы исән вакытта басылмый кала.<br/>
Балалар өчен «Тылсымлы таяк табышы» исемле маҗаралы повесть язды.<br/>
Шәкертләре — [[Нияз Акмал]], [[Наиф Акмал]], [[Дамир Гарифуллин]], [[Рафис Гыйззәтуллин]], [[Рафис Могыйнов]] һ.б.
== Китаплары ==
# Канлы еллар, авыр еллар. Казан: ТКН, 1972.
# Хуҗида үскән батыр. Казан: ТКН, 1972.
# Канатлар талмасын. Казан: ТКН, 1974.
# Фатыйманың бәхете. Казан: ТКН, 1975.
# Картлык — кемгә шатлык. Казан:ТКН, 1976.
# Повестьлар (''[[Флүн Мусин]] кереш сүзе белән''). Казан: ТКН, 1981.
== Кызыклы факт ==
▲Әсәрләре авыл тормышы һәм авыл кешеләре язмышы турында. Унлап китабы басылып чыккан. “Канатлар талмасын” повесте белән киң таныла.
[[Гомәр Бәширов]]ка, «Җидегән чишмә» әсәрен язганда авыл хуҗалыгы буенча җибәргән кайбер төгәлсезлекләрен әйтеп, хат җибәрә.
== Чыганаклар ==▼
# Татарский энциклопедический словарь. Казань: Институт татарской энциклопедии АН РТ, 1999. ISBN 0-9530650-3-0
== Әдәбият ==
# [[Фоат Садриев]]. Якын кеше. «[[Мәйдан (журнал)|Мәйдан]]», 2006 ел, № 9.
== Искәрмәләр ==
<small>{{искәрмәләр|2}}</small>
{{DEFAULTSORT:Хәйруллин, Хәниф}}
▲== Чыганаклар ==
▲# Сарман районы энциклопедиясе, 1 нче китап: Чаллы, 2000, 203 бит.
[[Төркем:Татар язучылары]]
[[Төркем:Татар журналистлары]]
[[Төркем:ТАССР атказанган мәдәният хезмәткәрләре]]
[[Төркем:Казан дәүләт университетын тәмамлаучылар]]
| |||