Вьетнам гимны: юрамалар арасында аерма

Контент бетерелгән Контент өстәлгән
AqQoyriq (бәхәс | кертем)
AqQoyriq (бәхәс | кертем)
Төзәтмә аңлатмасы юк
Юл номеры - 1:
'''"Tiến quân ca"''' маршы (''"Алга баручы гаскәр җыры, ''татарча укылышы – "тиен куын ка") – [[Вьетнам|Вьетнам Социалистик Җөмһүриятен]]<nowiki/>ең дәүләт һимны.
 
1946 елда, бу ил әле Вьетнам Демократик Җөмһүрияте дип аталган вакытта кабул ителгән.
 
Баштарак ул бер генә куплеттан торган. Аның сүзләрен һәм көен язган күренекле Вьетнам шагыйре һәм композиторы Ңуен Ван Као (Nguyễn Văn Cao, 1923–1995) язган.
 
Матбугатта бастырылыпбасылып чыккач ук, марш Вьетминнең (Việt Minh – шул чорда Вьетнам бәйсезлеге өчен көрәшкән хәрби-сәяси оешма) төп җыры булып китә, гәрчә әле рәсми рәвештә кабул ителмәгән булса да. 1945 елдагы "Август инкыйлабы" вакытында аның беренче юлы "Вьетмин гаскәре алга атлый" ("''Đoàn quân Việt Minh đi''") дип җырлана торган булган. Ил Франция колонизаторларыннан һәм Икенче бөтендөнья сугышында баскынчылык кылган Япония илбасарларыннан азат ителеп, 1954 елда Париж килешүенә кул куелгач, "Вьетмин" сүзе "Вьетнам"га алмаштырылган.
 
== Язылу тарихы ==
1944 ел башында Ңуен Ван Као Һаной вокзалында үзенең күптәнге танышы булган Ву Куины (Vũ Quý) очраткан. Ул вакытта Ву Куи Вьетмин җитәкче кадрларының берсе булган. Ңуен Ван Као аңа элегрәк тә азатлык өчен көрәшүче гаскәриләргә атап язган патриотик җырларын биреп барган. Бу очрашуда Ву Куи үзенең танышына башка эшләрен ташлапкалдырып торырга һәм Вьетмин гаскәрләре өчен чын һимн булырлык әсәр язарга тәкъдим иткән.
 
Ңуен Ван Као яңа җырның сүзләрен элегрәк үзе иҗат иткән шигырьләрнең берсенә нигезләнеп язарга булган. Бу шигырьдә "Алга баручы гаскәрләр джунглида җыр җырлый" дигән сүзләр булган. Шулай итеп, яңа һимнның исеме һәм югарыда әйтелгән беренче юлы барлыкка килгән. Бер куплетлык марш текстын язганда шагыйрьне XX гасыр башында ук азатлык өчен көрәш алып барган Вьетнам зыялысы һәм хокук белгече Ңуен Тһыоң Һиен (Nguyễn Thượng Hiền, 1865-1925) идеяләре дә рухландырган.
 
Ниһаять, марш язылып беткәч, Ңуен Ван Као аны Ву Куига җырлап күрсәткән. Марш сәяси җитәкченең күңеленә хуш килгән, Ву Куи аны кичекмәстән матбугаттаматбугатка чыгарып илгә таратырга боерык биргән. Маршның тексты һәм ноталары 1944 елның ноябрендә "Độc Lập" ("Бәйсезлек") газетасында дөнья күргән.
Озакламый Ңуен Ван Као, инкыйлаб лидерлары тәкъдимен үтәп, соңрак Вьетнамның күренекле шагыйре, язучысы, драматургы һәм композиторы булып киткән Ңуен Дин Тһи (Nguyễn Đình Thi, 1924-2003) язган "Юк ит фашистларны" (''Diệt phát xít'') шигырен файдаланып, маршка тагын бер куплет өстәгән.
 
Озакламый Ңуен Ван Као, инкыйлаб лидерлары тәкъдимен үтәп, соңрак Вьетнамның күренекле шагыйре, язучысы, драматургы һәм композиторы булып киткән Ңуен Дин ТһиТһинең (Nguyễn Đình Thi, 1924-2003) язган "Юк ит фашистларны" (''Diệt phát xít'') шигыреншигыреннән файдаланып, маршка тагын бер куплет өстәгән.
 
Шулай итеп, Вьетнамның бәйсезлек һәм азатлык өчен янып яшәгән зыялылары бергәләп бөтен илнең һимны булырлык әсәр тудырганнар. "Авторлык хокуклары" дип беркем дә бугаз ертып йөрмәгән. Уртак максатларга күмәк тырышлык белән ирешкәннәр. Гомумән, ул елларда Вьетнамның беренче президенты һәм милли юлбашчысы Һо Ши Миннең (Hồ Chí Minh) сүзләре һәркем өчен дә юл күрсәтүче девиз булып яңгыраган: "Không có gì quý hơn độc lập tự do" – "Бәйсезлектән һәм азатлыктан кадерлерәк берни дә юк".
 
== Милли һимн ==
Ниһаять, 1945 елның 13 августында "'''Tiến quân ca'''" маршы Һо Ши Мин кулына килеп ирешә. um es zur Hymne der Demokratischen Republik Vietnam zu machen. Дүрт көннән соң аны Һаной опера театрында беренче тапкыр халык алдында башкаралар. Тагын ике көн үткәч, булачак һимнны беренче тапкыр ил байрагын күтәргәндә җырлыйлар.
 
1945 елның 2 сентябрендә Һанойның Ба Дин (Ba Đình) мәйданында Вьетнамның бәйсезлеге игълан ителә. '''Tiến quân ca''' маршын Дин Ңок Лиен (Đinh Ngọc Liên) җитәкчелегендәге оркестр башкара.
 
1946 ел башында, илнең беренче парламенты – Милли корылтай (Quốc Hội) сайлангач, марш Вьетнамның милли һәм дәүләт һимны буларак раслана. 1955 елда аның текстына берничә үзгәреш кертелә. Әйтик, беренче куплеттагы “Thề phanh thây uống máu quân thù” ("Дошманнарны куып чыгарырга һәм аларның канын эчепагызып бетерергә ант итәбез") дигән юл "Đường vinh quang xây xác quân thù" ("Данлыклы юлыбызга дошман сөякләре сибелгән") дип җырлана башлый.
 
1976 елда, ил кабат берләшеп [[Вьетнам|Вьетнам Социалистик Җөмһүрияте]] барлыкка килгәч, "Алга баручы гаскәр җыры" дәүләт һимны булып кала. 1981 елда яңа һимн кабул итү фикере өстенлек ала. Ләкин бу уңайдан игълан ителгән бәйге бернинди нәтиҗә китермәде, әлегә кадәр һимн булырлык әсәрләр тәкъдим итүче булмады. Язмыштан узмыш юк: соңгы ике мең елда Вьетнам нибары ике йөз еллап кына тынычлык шартларында яшәгән.
Строка 46 ⟶ 48 :
: Туплар гөрселдәве җырыбызга килеп кушыла.<br>Данлыклы юлыбызга дошман сөякләре сибелгән.
: Авылыкларны җиңеп, максатыбызга ирешәбез.
:
: Армый-талмый халкыбыз өчен көрәшик.
: Алга, яу кырларына,
Строка 73 ⟶ 74 :
: Озак йоттык без кайгы-хәсрәтләрне,
: Һәм газиз гомеребезне корбан итәргә әзербез.
: Армый-талмый халкыбыз өчен көрәшик.
 
: Армый-талмый халкыбыз өчен көрәшик.
: Алга, яу кырларына,
: Бергәләп – алга!