Кыпчаклар: юрамалар арасында аерма
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
к Рәсемне үзгәртү |
Төзәтмә аңлатмасы юк |
||
Юл номеры - 2:
'''Кыпчаклар''' - [[Дунай]]дан [[Иртеш]]кә кадәр җәелгән һәм борынгы [[гарәп]] һәм [[фарсы]] [[чыганак]]ларында [[Дәшт-и Кыпчак]] дип аталучы [[коры җир|җирләрдә]] [[яшәү|яшәгән]] [[төрки халык]]ның [[атама]]сы. [[Көнбатыш]] тармагы [[команнар]] дип аталган.
== Атама ==
[[Татар]] күренекле тарихчысы [[Мирфатыйх Зәкиев]] буенча '''[[кыпчак]]''' атамасы борынгы төрки сүзләрдән чыккан: ''къу-кыу'' (димәк '''ак''') һәм ''чак''-сак (борынгы [[саклар]] кабиләләре), ягъни '''ак сак''', саклар - төрки кабиләләрнең бүтән атамасы. Шулай итеп, '''кыпчаклар''' - '''ак төркиләр''' дигән сүз.
[[Ибн Фадлан]] [[Идел буе Болгары]] дәүләтендә сәфәр иткәндә җирле халыкны ''сакалиба'' дип йөртә. [[Мирфатыйх Зәкиев]] буенча ''сакалиба'' '''сак+лы+бай''' сүзтезмәсенә туры килә, ягъни бай сак кешеләре, '''бай ак төркиләр'''. Шушы караш буенча Ибн Фадлан [[болгар]]ларны ''сакалиба'' (саклыба) дип атап, [[Борынгы болгар теле|болгарлар з-төрендәге кыпчак (ак сак) телендәге]] халык булганын исбатлаган.
== Телләре һәм мәдәниятләре ==
Строка 10 ⟶ 16 :
== Бүгенге көн ==
Бүгенге көндә [[төрки телләр]]нең төньяк-көнбатыш тармагы кыпчак төркеме дип атала. Кыпчак төркеменә [[татар теле|татар]]-[[башкорт теле|башкорт]], [[казакъ теле|казакъ]], [[каракалпак теле|каракалпак]], [[ногай теле|ногай]], [[комык теле|комык]], [[карачай-балкар теле|карачай-балкар]], кырым телләре һ.б. керә.
== Әдәбият==
*М.З.Закиев и Я.Ф.Кузьмин-Юманади. Казань, 1993. С. 158 .
* «Проблемы языка и происхождения волжских татар». Казань, 1986. С. 62—108;
* «Төрки-татар этногенезы» (Этногенез тюрко-татар). Казань-Москва, 1998. С. 322—396;
* «Происхождение тюрков и татар». Москва, 2003. С. 302—357.
[[Төркем:Төрки халыклар]]
| |||