Бета-таркалыш: юрамалар арасында аерма

Контент бетерелгән Контент өстәлгән
Kitap (бәхәс | кертем)
Kitap (бәхәс | кертем)
Юл номеры - 15:
==Таркалышның тасвиры==
[[Файл:RaE1-ru.svg|300px|мини|уңда|Бета-таркалыштагы электроннарның типик энергетик спектры, таркалышның энергиясе электрон һәм нейтрино арасында бүленә.]]
'''β<sup>−</sup>-таркалышта''' [[зәгыйфь тәэсир итешү]] [[нейтрон]]ны [[протон]]га әвелдерә, [[электрон]] һәм электрон антинейтриносы таратыла:
: <math>n^0 \rightarrow p^+ + e^- + \bar{\nu}_e</math>.
 
Юл номеры - 25:
 
Аерма: {{math|(''M<sub>i</sub> − M<sub>f</sub>'')·''[[яктылык тизлеге|c]]''<sup>2</sup> {{=}} ''Q''<sub>β</sub>}} бета-таркалышның үтәрлек энергиясе дип атала. Ул электрон, антинейтрино һәм бүлендек төшнең кинетик энергиясенә әйләнә. Әгәр бүлендек төшнең кинетик энергиясен исәпкә алмасак, электрон һәм антинейтрино кинетик энергиясе югары чиге: {{math|''Q''<sub>β</sub>}}.
 
Әгәр атом төше эчендә β<sup>−</sup> таркалышы узса, бүлендек атом уңай коргылы ион булып чыга, чөнки төшнең коргысы 1е гә арта, ә электроннар саны үзгәрми. Таркалганнан соң, электроннар сүрүенең төзелеше үзгәрә ала һәм [[фотон]]нар таратылалар.
 
 
'''β<sup>+</sup>-таркалышта''' атом төшендәге [[протон]] [[нейтрон]]га, позитронга һәм нейтринога әйләнә:
 
: <math>p^+ \rightarrow n^0 + e^+ + {\nu}_e.</math>
 
β<sup>−</sup>-таркалыштан аермалы буларак β<sup>+</sup>-таркалыш төштән тыш була алмый, чөнки ирекле протонның массасы нейтронның массасыннан кечерәк, тик атом төше эчендә протоннның массасы нейтрон, позитрон, нейтрино массалары суммасын арттырып үтеп була.
 
== Әдәбият ==