Никотин: юрамалар арасында аерма
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
Төзәтмә аңлатмасы юк |
викиләштерү |
||
Юл номеры - 56:
}}
'''Никоти́н''' - [[пасленчалар]] (''Solanaceae'') гаиләлеге үсемлекләрендә, аеруча [[тәмәке (үсемлек)|тәмәке]], [[махорка]]да, бик аз күләмдә [[томат]], [[бәрәңге]], [[баклажан]], яшел [[борыч (яшелчә)|борыч]]та тупланучы [[алкалоидлар|алкалоид]]<ref>Алкалоидлар, (урта гасыр лат. alkali — селте һәм гр. eidos — төр), составында азот булган табигый чыгышлы органик нигезләр. Структур яктан күп төрлеләр, физиологик активлыкка ияләр. Алкалоид молекуладагы углерод азот каркасының төзелеше (пиридин, хинолин, акридин, изохинолин, хиназолин, фенилэтиламин һ.б. төркем, шулай ук стероидлы, колхицинлы, терпенлы һ.б. төркем алкалоидлар), сирәк очракта — филогенетик билгеләре (бер затка караган үсемлекләр составындагы матдәләр бер төркемгә индерелә) буенча классификацияләнә. Идел һәм Урал буе флорасы алкалоидлы үсемлекләргә бай: аютабан, камчат чәчкә, сөял үләне, елан көпшәсе һ.б. А. (морфин, кофеин, кодеин, пилокарпин, галантамин, папаверин, атропин, резерпин, эфедрин, аймалин һ.б.) медицинада, ветеринариядә кулланыла. Кайсыбер алкалоидлар – көчле агулар (аконитин, стрихнин, тубакурарин, гелиотрин һ.б.).Чыганак: [http://башкирская-энциклопедия.рф/index.php/read/8-statya/692-alkaloidtar Башкорт энциклопедиясе {{ref-ba}}]</ref>
Никотин [[алкалоидлар]]ы шулай ук [[кока]] яфракларында бар. Никотин коры [[тәмәке]]нең 0,3 - 5 % авырлыгын тәшкил итә, махоркада 2,2%. Никотинның [[биосинтез]]ы тамырда, ә никотин туплануы яфракларда уза. Никотин — көчле [[бөҗәк]]ләргә тәэсир итүче [[нейротоксин]] һәм [[кардиотоксин]]; шунлыктан элек [[инсектицид]] буларак файдаланылган.
| |||