Руаль Амундсен: юрамалар арасында аерма
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
к Removing Link GA template (handled by wikidata) |
|||
Юл номеры - 22:
| башка мәгълүмат =
}}
'''Ру́аль Энгельберт Гравнинг А́мундсен''' ({{lang-no|Roald Engelbregt Gravning Amundsen}}; [[16 июль]] [[1872]] — төгәл түгел, [[18 июнь]] [[1928]]) — [[Норвегия]]ле сәяхәтче һәм тикшеренүче. [[Көньяк котып]]ка ирешкән беренче кеше ([[1911 ел]]ның [[14 декабрь|14 декабрендә]]).
== Тормышы ==
Юл номеры - 28:
Руаль [[1872 ел]]да [[Норвегия]]нең көньяк-көнчыгышында ([[Борге]]да) диңгез сәяхәтчесе һәм суднолар ясаучы гаиләсендә туа. Руальга 14 яшь булганда аның әтисе вафат була һәм алар гаиләсе белән Христианиягә ([[1924 ел]]дан [[Осло]]) күченәләр. Руаль университетка медицина бүлеменә укырга керә. Аңа 21 яшь булганда аның әнисе үлә һәм ул шуннан соң укуын ташлый.
[[1897]]—[[1899]] елларда [[Антарктида]]га [[Бельгия]]леләр оештырган экспедициядә [[штурман]] буларак катнаша.
=== Төньяк-көнбатыш диңгез юлы ===
[[Файл:Amundsen Map 1 ru.png|thumb|275px|left|Амундсенның [[Арктика]] экспедицияләре картасы]]
[[1903 ел]]да Амундсен 47-тонналы җилкәнле һәм моторлы [[1872 ел]]да төзелгән ''Йоа'' ({{lang-no|«Gjøa»}}) яхтасын сатып ала һәм Арктикага экспедициягә кузгала.
Амундсен Төньяк Атлантиканы, [[Баффин култык|Баффин култыгын]], [[Ланкастер бугазы|Ланкастер]], [[Барроу (бугаз)|Барроу]], [[Пил (бугаз)|Пил]], [[Франклин бугазы|Франклин]], [[Джеймс Росс]] бугазларын кичә һәм сентябрь башында [[Король Уильям утравы]]ның көньяк-көнчыгыш ярында кышларга туктый. [[1904 ел]]ның җәендә алар туктаган култык бозлардан арынмый һәм алар икенче кышны шунда уздыралар.
[[1905 ел]]ның [[13 август]]ында [[кораб]] йөзүен дәвам итә һәм [[Төньяк-Көнбатыш юл]]ны тәмамлар алдыннан гына бозларга катып кала. Амундсен этләр җигемнәрендә [[Аляска]]дагы [[Игл-Сити]]га кадәр барып җитә.
=== Көньяк котыпка сәяхәт ===
Юл номеры - 47:
=== Төньяк-көнчыгыш диңгез юлы ===
[[1918 ел]]ның июлендә махсус төзелгән ''Мод'' («Maud») корабында Себер ярлары буенча сәяхәт башлый. Экспедиция зур авырлыклар белән [[Аляска]]га кадәр барып җитә.
=== Арктика аркылы очышлар ===
Американ миллионеры акчасына Амундсен ике очкыч сатып ала һәм [[1925 ел]]ның [[21 май|21 маенда]] [[Шпицберген утравы]]ннан [[Төньяк котып]]ны очып чыгу нияте белән һавага күтәрелә. Котыптан 150 км ераклыкта очкыч ватылып җиргә утыра. Очкычны төзәткәннән соң Амундсен кире [[Норвегия]]гә әйләнеп кайта.
[[1926 ел]]ның [[11 май|11 маенда]] [[Шпицберген]]да Амундсена — Элсуорта — Нобиле экспедициясе дирижабльдә һавага күтәрелә. Котып өстеннән очып узып, экспедиция [[Аляска]]да уңышлы рәвештә җиргә төшә.
Юл номеры - 61:
{{DEFAULTSORT:Амундсен, Руаль}}
[[Төркем:География белән бәйле шәхесләр]]
| |||