Wikipedia

Albert Eynştein: юрамалар арасында аерма

Тарихны интерактив карап чыгу
← Алдагы төзәтмәКиләсе төзәтмә →
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
КүрсәтмәлеВики-текст
кТөзәтмә аңлатмасы юк
Neo-Jay (бәхәс | кертем)
1 үзгәртергә
redirected to Альберт Эйнштейн. duplicate article
Юл номеры - 1:
{{TwinLAT|#ЮНӘЛТҮ [[Альберт Эйнштейн}}]]
{{Şäxes
| isem = Albert Eynştein
| räsem = Einstein 1911 Solvay.jpg
| räsem_zurlığı =
| alt =
| räsem yazuı = Einstein, 1911
| tulı isem = Albert Einstein
| hönär = fizika ğalime
| tuu datası = 14.03.1879
| tuu cire = Ulm, Würtemberğ patşalığı, {{tuu cire|Alman imperiäse|Алман империясендә}}
| grajdanlıq = {{Alman imperiäse bayrağı}}, {{Weymar cömhüriäte bayrağı}}, {{CHE-lat}}, {{USA-lat}}
| millät =
| ülem datası = 18.04.1955
| ülem cire = Prinston, Nyu-Djersi ştatı, {{ülem cire|AQŞ|АКШта}}
| äti = German Eynşteyn
| äni = Paulina Eynşteyn
| ir =
| xatın =
| balalar =
| büläk häm premiälär = [[Fizika ölkäsendä Nobel premiäse]] ([[1921]])
| sayt =
| başqa mäğlümat =
}}
 
'''Albert Eynştein''' ([[1879]]-[[1955]]) — tanılğan ğalim, zamança [[teoretik fizika]]ğa nigez saluçılarnıñ berse, [[Fizika buyınça Nobel premiäse]] laureatı, cämäğät eşleklese. [[Germaniä]]dä ([[1879 yıl|1879]] — [[1893 yıl|1893]], [[1914 yıl|1914]] — [[1933 yıl]]lar), [[Şweytsariä]]dä ([[1893 yıl|1893]] — [[1914 yıl]]lar) häm [[AQŞ]]da ([[1933 yıl|1933]] — [[1955 yıl]]lar) yäşi. Dönyanıñ yegermedän artıq universitetınıñ xörmätle doktorı, küpsanlı fän Akademiäläre äğzası.
 
Eynşteyn — 300dän artıq fänni eş, şulay uq [[fän tarixı]] häm [[fän fälsäfäse|fälsäfäse]] buyınça yaqınça 150 kitap häm mäqälä avtorı. Fizika ölkäsendä berniçä möhim teoriä eşläp çığara:
* [[Maxsus çağıştırmalılıq teoriäse]] ([[1905 yıl]]).
** Anıñ qısaları eçendä — [[massa]] belän [[energiä]] arasındağı mönäsäbät qanunı (<math>E=mc^2</math>).
* [[Гомуми чагыштырмалылык теориясе|Ğomumi çağıştırmalılıq teoriäse]] ([[1907 yıl|1907]]— [[1916 yıl]]lar).
* [[Fotoeffekt]] häm [[cılısıyışlıq]]nıñ [[kvant teoriäse]].
* Kvant [[Бозе — Эйнштейн бүленеше|Boze — Eynşteyn büleneşe]].
* Fluktuatsiälär teoriäsenä nigez salğan [[broun xäräkäte]]neñ statistik teoriäse.
* [[İnduktsiälängän nurlanış teoriäse]].
* Tirälektäge termodinamik fluktuatsiälärdä yaqtılıq taralışı teoriäse.
 
== Eynşten tigezlämäse gravitatsiä öçen ==
 
Eynşteyn tigezlämäläre käkrängän fäza-waqıtta buluçı matdä üzlekläre fäza-waqıtnıñ käkrelege belän bäylilär.
 
(tigezlämädä: sul yaqta - geometriä (dürt ülçäneşle fäza-waqıt), uñ yaqta - matdä)
 
: <math>R_{\mu\nu} - {R \over 2} g_{\mu\nu} + \Lambda g_{\mu\nu} = G_{\mu\nu} + \Lambda g_{\mu\nu} = {8 \pi G \over c^4} T_{\mu\nu},</math>
 
<math>~R_{\rho \mu \sigma \nu}</math> )
: <math>R_{\mu \nu} \ = \ g^{\rho \sigma} \ R_{\rho \mu \sigma \nu},</math>
<math>~R</math> — skalyar käkrelek, <math>~g^{\mu\nu}</math> - metrik tenzor, häm Riççi tenzorı
: <math>R \ = \ g^{\mu \nu} \ R_{\mu \nu},</math>
<math>~\Lambda</math> — kosmologik daimie, <math>~T_{\mu\nu}</math> - energiä-impuls tenzorı , <math>~\pi</math> — Pi, <math>~c</math> — vakuumda yaqtılıq tizlege , <math>~G</math> — Nyuton ğravitatsion daimie .
 
<math>G_{\mu\nu} = R_{\mu\nu} - {R \over 2} g_{\mu\nu}</math> - Eynşteyn tenzorı
 
<math>\varkappa={8 \pi G \over c^4}</math> — Eynşteyn ğravitatsion daimie.
 
{{commons|Albert Einstein}}
 
{{stub-lat}}
[[Төркем:Fiziklär]]
 
{{Link FA|an}}
{{Link FA|fi}}
{{Link FA|he}}
{{Link FA|hr}}
{{Link FA|ru}}
{{Link FA|sr}}
{{Link FA|ur}}
{{Link GA|de}}
{{Link GA|en}}
{{Link GA|no}}
Чыганак — https://tt.wikipedia.org/wiki/Albert_Eynştein