Вахит Хаков: юрамалар арасында аерма
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
Адель Юсупов (бәхәс | кертем) Төзәтмә аңлатмасы юк |
Төзәтмә аңлатмасы юк |
||
Юл номеры - 3:
| рәсем язуы =
| тулы исем = Вахит Хөҗҗәт улы Хаков
| һөнәр = телче-галим, тел белгече
| туу датасы = 16.08.1926
| туу җире = {{Туу җире|Татарстан Республикасы|Буа районында}}, [[Күзби авылы]]
Юл номеры - 19:
| башка мәгълүмат =
}}
'''Вахит Хаков''' –
==Тәрҗемәи хәл==
Вахит Хөҗҗәт улы Хаков [[1926 ел]]ның 16 августында [[Татарстан Республикасы]]ның Буа район
Башлангыч белемне үз авылында ала. 8 нче сыйныфны күрше Килдураз авылында тәмамлый. Аннары Бөек Ватан сугышы башлана, 17 яше дә тулмаган егет гаскәри хезмәткә алына. Япониягә каршы сугышларда катнаша, яралана. Монголиянең Чойбалсан шәһәрендә башланган хәрби поход аның өчен Кытайдагы Сары диңгез буенда тәмамлана.▼
Хәрби хемәттән кайткач, ул Тәтеш педагогия училищесын,Казан дәүләт университетының тарих-филология факулҗтетын, ССР Фәннәр академиясе Казан филиалында аспирантура тәмамлый. [[1960]]нчы елдан башлап, Вахит Хаковның фәнни-педагогик, методик эшчәнлеге Казан дәүләт университеты белән бәйле: ул татар теле кафедрасы ассистент, доцент, профессор, мөдир булып эшли [[1961]]нче елда "XX йөз башы әдәби теле тарихы"дигән темага кандитатлык, [[1971]]нче елда " Татар милли әдәби теленең барлыкка килүе һәм аның стильләре үсеше" дигән темага докторлык диссертаөиясе яклый.▼
▲
1964 елны Вахит Хөҗҗәтовичка доцент исеме бирелә. 1971 елда ул Алма-Ата шәһәрендә «Татар әдәби теленең һәм стильләрнең үсеш тарихы» дигән темага мең биткә якын күләмдәге докторлык диссертациясен яклый һәм филология фәннәре докторы дигән дәрәҗә ала. Ә 1973 елда аңа профессор дигән исем бирелә. Шул елларны татар теле кафедрасында җитәкчелек тә итә. Бүген шул кафедраның профессоры. Аның төп фәнни юнәлеше — төрки һәм татар әдәби телләре тарихы, әдәби телдә стиль категорияләренең үсеше, төрки-татар язма ядкарьләре теле. Шулай ук тел белеменең терминология, лексикология, фразеология, орфография, сөйләм культурасы тармакларына, мәктәптә һәм югары уку йортларында язучылар телен өйрәнүгә зур игътибар бирә. 1993 елда басылып чыккан «Татар әдәби теле тарихы», 2003 елда гына дөнья күргән «Тел — тарих көзгесе» дигән монографияләрендә татар теленең катлаулы үсеш юллары яктыртыла. Борынгы язуга ия булган татар теленең үсеше Болгар дәүләте, Алтын Урда чорындагы дәүләтләр, Казан ханлыгындагы телләр белән тыгыз бәйләнештә карала, аннан соңгы дәверләрдә татар әдәби теленең нормалары һәм стильләре арасындагы мөнәсәбәт тикшерелә. «Тел — тарих көзгесе» китабында борынгы рун язмаларының теле белән хәзерге татар теле арасындагы күренешләр тарихи-чагыштырма ысул белән өйрәнелә.▼
▲Хәрби
▲[[1964]] елны Вахит Хөҗҗәтовичка доцент исеме бирелә. 1971 елда ул [[Алма-Ата]] шәһәрендә «Татар әдәби теленең һәм стильләрнең үсеш тарихы» дигән темага мең биткә якын күләмдәге докторлык диссертациясен яклый һәм филология фәннәре докторы дигән дәрәҗә ала. Ә 1973 елда аңа профессор дигән исем бирелә. Шул елларны татар теле кафедрасында җитәкчелек тә итә. Бүген шул кафедраның профессоры. Аның төп фәнни юнәлеше — төрки һәм татар әдәби телләре тарихы, әдәби телдә стиль категорияләренең үсеше, төрки-татар язма ядкарьләре теле. Шулай ук тел белеменең терминология, лексикология, фразеология, орфография, сөйләм
Профессор Вахит Хаков — Казан дәүләт университетында «XIII—XIX гасырларда иҗат ителгән әсәрләрнең төрки телләр һәм татар теле үсешендә тоткан роле» дигән теманың фәнни җитәкчесе. Бу юнәлешне үстерүдә яшь галимнәр, аспирантлар, студентлар зур эш алып бара. Вахит Хөҗҗәтович җитәкчелегендә 15 аспирант диссертация яклады, 10 га якын яшь укытучы һәм аспирант фәнни эш яза. Татарстан Язучылар берлегенең яртысыннан артыгы Казан дәүләт университетының татар филология факультетын тәмамлаучылар икәнлеген күрсәтеп үтү дә җитә. Аның шәкертләре арасында күп кенә танылган тел-әдәбият укытучылары, язучылар, журналистлар, мәдәният-сәнгать эшлеклеләре бар. Аспирантлары хәзер Казан һәм Чаллыдагы югары уку йортларында, башка өлкә, республикаларда үзләре фәнни-педагогик эш алып баралар. Чит илләрдә фәнни эшчәнлекләрен дәвам итүчеләре дә бар. Ул аларның һәрберсе белән тыгыз элемтәдә яши. Вахит абый университетның филология фәннәре докторы һәм кандидаты дигән гыйльми дәрәҗәләр бирүче диссертация советы әгъзасы да булып тора.
Вахит Хөҗҗәтовичның Бөек Ватан сугышы ордены һәм унбишләп медаль кавалеры, Татарстан Президентының Мактау кәгазе иясе булуын, зур гына значоклар коллекциясе тотуын әйтсәк, аның портреты тагын да тулыланыр кебек.▼
== Бүләкләр ==
▲Вахит Хөҗҗәтовичның [[Бөек Ватан сугышы]] ордены һәм унбишләп медаль кавалеры, Татарстан Президентының Мактау кәгазе иясе булуын, зур гына значоклар коллекциясе тотуын әйтсәк, аның портреты тагын да тулыланыр кебек.
Яшь буынга белем-тәрбия бирү өлкәсендә һәм фәнгә фидакарь хезмәт иткән талантлы педагог, актив җәмәгать эшлеклесе, күренекле тел галиме В.Хаков [[2008 ел]]ны арабыздан китте.
Строка 34 ⟶ 42 :
==Чыганак==
[[http://www.millattashlar.ru/index.php/%D0%A5%D0%B0%D0%BA%D0%BE%D0%B2_%D0%92%D0%B0%D1%85%D0%B8%D1%82_%D0%A5%D0%BE%D0%B7%D1%8F%D1%82%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87]]
[[http://old.kpfu.ru/podrobnee.php?id=7769]]
| |||