Кырым татарлары сөргене: юрамалар арасында аерма

193865 кырым татарлары сөргенгә җибәрелгән, 151136 - [[Үзбәк ССРгаССР]]га, 8597 - [[Мари АССР]]га, 4286 - [[Казакъ ССРгаСовет Социалистик Республикасы|Казакъ ССР]]га, 29846 - төрле Русия[[РСФСР]] төбәкләренә.

Партия документлары буенча сөргенлеккә җибәрәлгән 194 мең кырымтатарының 52% балалар, 32% хатыннар, 15% өлкән яшьтәге кешелер булган. Чичән тарихчысы Абдурахман Авторханов исә 423 мең кырымтатары сөрген ителде, алардан 188 меңе һәлак булды, дип исәпли. Сөргенлектә кырымтатарларның паспортлары тотып алынган. Анын урынына махсус бланклар бирелген. Бу бланклар 1937 елда Ленинградта[[Ленинград]]та басылган икән. Курәсең, кырымтатарларны сөрген иту мәсьәләсе инде ул елларда уйланылган, дип фараз итәргә мөмкиндер. [[Бөек Ватан сугышы|Сугыш]] исә сөрген итү өчен тик унай бер сылтау кебек кулланган булса кирәк хакимият тарафыннан.

[[1989 ел]]да [[ССРБ Югары СоветыШурасы]] тарафыннан тәнкыйтьләнде һәм канунсыз булып танылды.

Кайбер украин жәмәгәтчелек оешмалары, мәсьәлән, Украинаның милли оешмалары конгрессы кырымтатарларның сөргенен [[Һолодомор]], [[Холокост]], әрмәннәрнең ХХ гасырда күпләп үтерелүе кебек җинаятьләрне геноцид дип саный [http://www.azatliq.org/content/article/2044858.html].

Кырым татарлары вәкилләре [[Кызыл Армия]] ягында сугышсалар да, кайбер кырым татарларының окупантлар белән хезмәттәшлек очраклары сөргенлеккә сәбәп булды. Рус чыганагы буенча 10 мең кырым татарлары Вермахтта хезмәт иткән, ләкин рәсми чыганак буенча '''3 миллион чамасы рус кешеләре Вермахтта хезмәт иткән''', булышкан, полицай булып эшләгән, әмма рус халкы бернинди сөргенлеккә җибәрелмәгән, шулай да Украина (Бендера[[Степан Бандера|Бандера]] яклы) милләтчеләре, Балтия Җөмүриятләренең ([[Эстон ССР]], [[Латвия ССР]], [[Литва ССР]]) милләтчеләре. Рус чыганакларында таянган кырым татарларының хезмәттәшлеге хәзер шик астында куела.