İdel buyı Bolğar däwläte: юрамалар арасында аерма
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
Räsmi imlä |
|||
Юл номеры - 4:
'''İdel buyı Bolğar däwläte''' (''İdel-Çulman buyı Bolğarı''), Urta [[İdel]] häm [[Çulman]] buyındağı feodal däwlät (9-13 yözlär).
==
[[Рәсем:Rodionov Aga-bazar.jpg|right|300px|thumb|Ağa bazar (Rodionov räseme, 1981)]]
[[Рәсем:Bulgarlar1.jpg|right|300px|thumb|Bolğarğa İlçelek kilüe]]
Юл номеры - 30:
# [[1171]]-[[1172]]. yıllarda şuşı kenäzneñ ulı [[Mstislav]] suğışçıları, [[Murom]] belän [[Ryazan']] kenäzläre ğäskärläre yärädämendä, [[İdel]]neñ könbatışında Bolğar bilämälären basıp alalar, berniçä qala häm awılnı yandıralar
# [[1183]]. yılda Vladimir-Suzdal kenäze [[Vsevolod III Bolşoye Gnezdo]] tarafınnan zur höcüm oyıştırıla; ul [[Bilär]] şähärenä taba yaw çaba, [[Tuxçin]], [[Bilär]]ne qamıy, ämma uñışqa ireşä almıy, solıx kileşüe tözergä mäcbür bula
# [[1185]]. häm [[1205]]. yıllardağı yawlar Bolğarlarğa zur
# Bolğarlar [[1218]]. yılda Ustyugka höcüm itkännän soñ, Vladimir-Suzdal kenäze [[Yuri Vsevolodoviç]] [[1120]]. yılda zur ğäskär belän kilä. [[Aşlı]] şähären yawlap ala häm yandıra. Anıñ bu yawı [[1221]]. yılğı kileşüe belän tämamlana. Şunnan soñ Bolşar ilenä [[1236]]. yılğı [[
Şuşı suğışlar häm [[İdel buyı Bolğar däwlätenä Mongol yawları|Mongol yawları]] ([[1223]], [[1229]], [[1232]]) Bolğar däwläten köçsezländerä. [[1236]]-[[1237]]. yıllarda Batu xan ğäskäre İdel buyı Bolğar däwläte yawlap alalar. Yawğa qarşı xalıq kütäreleşläre bastırılğaç ([[Bayan belän Cik quzğalışı]], [[Baçman xäräkäte]]), Bolğar däwläte [[Altın Urda]]nıñ ber [[olıs]]ı bulıp qala. [[13. yöz]] axırı - [[14. yöz]] başlarında elekkege däwlät cirlegendä [[Bolğar bäklege|Bolğar]], [[Qazan bäklege|Qazan]], [[qaşan bäklege|Qaşan]], [[Cükätaw bäklege|Cükätaw]] bäklekläre barlıqqa kilä.
| |||