Акыллы кеше: юрамалар арасында аерма

Контент бетерелгән Контент өстәлгән
к {{Тәрҗемә ителгән мәкалә|en|Human}}
IanraBot (бәхәс | кертем)
к clean up, replaced: [[Файл: → [[Рәсем: (6) using AWB
Юл номеры - 21:
| genus = [[Кешеләр (ыруг)|Кешеләр]] ({{lang-la|[[:la:Homo|Homo]]}})
| species = '''Акыллы кеше''' ({{lang-la|Homo sapiens}})
| subspecies = * (†) ''Борынгы акыллы кеше'' ({{lang-la|[[:la:Homo sapiens idaltu|Homo sapiens idaltu]]}})</br />* ''Хәзерге акыллы кеше'' ({{lang-la|Homo sapiens sapiens}})
| parent =
| rang = Ыруг
| latin = Homo sapiens</br /> ([[Linnaeus]], {{SWE}}, [[1758 ел|1758]])
| author = ([[Linnaeus]], [[1758 ел|1758]])
| syn =
Юл номеры - 56:
{{Main|Кешеләр эволюциясе}}
{{Seealso|Антропология|:en:Homo (genus)|:en:Timeline of human evolution}}
[[ФайлРәсем:Plesiadapis NT.jpg|thumb|''[[Плезиадапис]]'', иң борыңгы билгеле примат]]
[[ФайлРәсем:Craniums of Homo.svg|thumb|Баш сөякләре <br /> 1. [[Горилла]] 2. ''[[Австралопитек]]'' 3. ''[[Туры басып йөрүче кеше]]'' 4. [[Неандерталец]] (La Chapelle aux Saints) 5. [[Steinheim баш сөяге]] 6. Euhominid]]
 
[[Кешеләр эволюциясе]] өлкәсендәге [[фәнни эзләнүләр]] күбесенчә ''[[Кешеләр (ыру)|Кешеләр]]'' ыруының үзгәрешләре белән бәйлә, ләкин гадәтенчә ''[[австралопитек]]'' кебек башка гоминид һәм гомининларны да каплый. <!--"Modern humans" are defined as the ''Homo sapiens'' [[species]], of which the only extant [[subspecies]] is known as ''Homo sapiens sapiens''. ''[[Homo sapiens idaltu]]'' (roughly translated as "elder wise human"), the other known subspecies, is now extinct.<ref>[http://www.anth.ucsb.edu/projects/human/# Human evolution: the fossil evidence in 3D], by Philip L. Walker and Edward H. Hagen, Dept. of Anthropology, University of California, Santa Barbara. Retrieved April 5, 2005.</ref> ''[[Neanderthal|Homo neanderthalensis]]'', which became extinct 30,000 years ago, has sometimes been classified as a subspecies, "''Homo sapiens neanderthalensis''"; [[genetics|genetic studies]] now suggest that the functional DNA of modern humans and Neanderthals diverged 500,000 years ago.<ref name=Green2006>{{cite journal |author=Green, Richard E.; Krause, Johannes; Ptak, Susan E.; Briggs, Adrian W.; Ronan, Michael T.; Simons, Jan F.; Du, Lei; Egholm, Michael; Rothberg, Jonathan M.; Paunovic, Maja; Pääbo, Svante |year=2006 |title=Analysis of one million base pairs of Neanderthal DNA |journal=Nature |pages=16, 330–336 |doi=10.1038/nature05336 |pmid=17108958 |volume=444 |issue=7117}}</ref> More--> Соңгы [[генетика|генетик эзләнүләр]] нәтиҗәләре [[хәзерге кешеләр]]нең "иң азыннан ике төркем" [[борыңгы кешеләр]]е (Неандерталец һәм [[Аю-Таш мәгарәсе кешесе]]) белән [[җенси якынлык]]ка керүенә ишарә итә.<ref name="NYT-01302012">{{cite news |author=Mitchell, Alanna |title=DNA Turning Human Story Into a Tell-All |url=http://www.nytimes.com/2012/01/31/science/gains-in-dna-are-speeding-research-into-human-origins.html |date=January 30, 2012 |publisher=[[NYTimes]] |accessdate=2012-02-13}}</ref> <!--Nonetheless, the discovered specimens of the ''[[Homo rhodesiensis]]'' species have been [[classification (biology)|classified]] by some as a subspecies, but this classification is not widely accepted.
Юл номеры - 78:
The forces of [[natural selection]] have continued to operate on human populations, with evidence that certain regions of the [[genome]] display [[directional selection]] in the past 15,000 years.<ref name="urlNYT">{{cite news |author=Wade, Nicholas |title=Still Evolving, Human Genes Tell New Story |url=http://www.nytimes.com/2006/03/07/science/07evolve.html |date=March 7, 2007 |accessdate=2012-02-13 |publisher=The New York Times}}</ref>
-->
[[ФайлРәсем:Ape skeletons.png|center|550px|thumbnail|[[Кешесыман маймыл]]лар [[уртак ерак баба]]ның [[токым]]нары.]]
 
=== Палеолит ===
<!--{{out of date|section|date=May 2012}}
{{Further|Африкадан чыгу|Архаик акыллы кеше|Югары Палеолит|Кешеләрнең иртәнге күчешләре}}-->
[[ФайлРәсем:Venus of Dolni Vestonice.png|thumb|upright|[[Борыңгы сәнгать|Сәнгати сурәтләр]] югары палеолит чорында барлыкка килә: кеше тәненен иң борыңгы сурәтләве булган "[[Вестоницы Венерасы]]" сыны якынча БК ([[бүгенгә кадәр]]) 29 000 – 25 000 ел элек ясалган дип уйланыла.]]
 
<!--[[Anatomically modern humans]] evolved from [[archaic Homo sapiens|archaic ''Homo sapiens'']] in Africa in the [[Middle Paleolithic]], about 200,000 years ago.-->
Юл номеры - 98:
{{Main|Неолит инкыйлабы|Цивилизация бишеге}}
{{Seealso|Дөнья тарихы}}
[[ФайлРәсем:Farmer plowing.jpg|thumb|[[Авыл хуҗалыгы]]ның барлыкка килүе һәм [[хайван]]нарны [[йортлаштыру]] кешеләрнең күчемсез [[торак пункт]]ларында яшәвенә китерде.]]
 
[[ФайлРәсем:Human spreading over history.png|thumb|right|300px|Тарих буенча кешеләрнең [[күчеш]] юллары]]
 
Кешеләрнең күпчелеге якынча 10 000 ел элекке [[мизгел]]гә кадәр [[ау]] һәм [[үсемлек]]ләр җыю белән яшәгән. Алар гадәтенча [[кешеләр көтүе]] исеме астында билгеле кечкенә күчмә [[төркем]]нәрендә яшәгәннәр иде. Үсемлекләрне үстерүнең ([[авыл хуҗалыгы]]) барлыкка килүе тарихта беренче тапкыр күчемсез торак пунктларның, хайваннарны йортлаштыру һәм [[металлар]]ны куллануга китергән [[Неолит инкыйлабы]]на сәбәпче булды. Авыл хуҗалыгы [[сәүдә]] һәм [[кооперация]]га мөмкинлекләр тудырып, комплекс [[җәмгыять]]ләрнең үсешенә юл ачты. Бу [[вакыйга]]ның кешеләр җәмгыяте өчен әһәммияте аркасында, бу чор [[Холоцен тәкъвиме]] яки [[кешеләр эрасы]] исеме белән билгеле.