АКШ ватандашлар сугышы: юрамалар арасында аерма
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
к икътисади сәбәпләр аркасында федератив илдән чыгуы омтылышы |
к clean up, replaced: [[Файл: → [[Рәсем: (8) using AWB |
||
Юл номеры - 2:
|низаг = АКШ ватандашлар сугышы
|өлеш =
|рәсем = [[
|баш исем = Геттисбергтагы көрәш
|дата = [[1861 ел]]ның [[12 апрель|12 апреле]] — [[1865 ел]]ның [[23 июнь|23 июне]]
Юл номеры - 10:
|үзгәрешләр =
|көндәш1 = <center>{{Байрак/АКШ|1861|зурлык=85px}}<br />[[Америка Кушма Штатлары]]<br />(Берлек/Федерация)</center>
|көндәш2 = <center>[[
|командир1 = {{Байрак/АКШ}} [[Авраам Линкольн]]<br />[[
[[
|командир2 = [[
|көчләр1 = 2 100 мең кеше
|көчләр2 = 1 064 мең кеше
Юл номеры - 26:
== Сугыш сәбәпләре ==
[[
[[XIX гасыр]]ның беренче яртысында АКШта ике система формалашты. Көньякта колбиләүчелек таралса, төньякта капитализм колач җәя. Бер федерациядә булуга карамастан, штатлар ике икътисадый регионга бүленгән була.
Салымнар, колбиләүчелек, яңа штатларның аңлашылмаган халәте һәм башка факторлар каршылыкларны Берлекнең таркалуына һәм сугышка китерә.
[[1860 ел]] президент сайлауларында [[Авраам Линкольн]] җитәкләгән Республикан фиркасенең җиңүе Берлектән көньяк штатларының чыгуына китерә. Аерылып чыккан 6 штат Америка Конфедератив Штатлары исемле яңа дәүләткә берләшәләр. Соңрак аларга тагын 5 штат кушыла.
== Сугыш барышы ==
Хәрби бәрелешләр [[1861 ел]]ның [[12 апрель|12 апрелендә]] Самтер форты өчен башлана. Моңа җавап буларак Линкольн көньяк штатларны баш күтәрүчеләр дип атый һәм аларга каршы сугыш игълан итә. [[21 июль]]дә, беренче җитди бәрелештә, төньяклылар артка чигенергә мәҗбүр була. Тагын берничә бәрелештә алар җиңеләләр.
[[
Шул ук вакытта, [[Улисс Грант]] җитәкләгән гаскәрләр көнбатыш фронтта күпмедер уңышка ирешә: көньяклыларны Кентукки, Теннесси һәм Миссури штатларыннан чыгара. Мөһим сәүдә һәм стратегик нокта булган Яңа Орлеанны алу исә аеруча әһәмияткә ия. Ләкин [[1861 ел]] ахырына таба төньяклылар янә чигенүгә күчә.
[[1862 ел]]ның [[30 декабрь|30 декабрендә]] Линкольн колларны «азат итү турында прокламация»не имзалый. Моннан башлап сугыш коллыкны юкка чыгару төсмерен ала.
Сугыш барышында [[1863 ел]] хәлиткеч роль уйный. Төньяклылар тотрыклы җиңү юлына баса. [[1865 ел]]ның [[23 июнь|23 июненедә]] соңгы генерал [[Стенд Уэйти]] гаскәрләре бирелә.
== Сугыш нәтиҗәләре ==
| |||