Fäza-waqıt: юрамалар арасында аерма
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
кТөзәтмә аңлатмасы юк |
|||
Юл номеры - 2:
'''Fäza-waqıt''' ('''fäza-waqıt kontinuumı''') - [[fäza]] tiñ xoquqlı [[waqıt]] ülçäneşe belän östälgän fizik model.
Fäza-waqıt - özleksez häm [[matematika]] qaraşı buyınça '''Lorents metrikası'''na buysınğan topologik törlelek (isäpläw fäzası).
[[Файл:GPB circling earth.jpg|300px|мини|уңда|Cir tiräsendäge Fäza-waqıtnıñ käkrelege]]
Lorents metrikası - [[Minkovskiy fäzası]]nıñ psevdoevklidik metrikası, [[Maxsus çağıştırmalılıq teoriäse]]ndä barlıqqa kilä.
Юл номеры - 15:
: <math> ds = \sqrt{g_{ij}dx^i dx^j} = \sqrt{c^2 (dt)^2 - (dx)^2 - (dy)^2 - (dz)^2},</math>
Klassik
Kosmologiädä fäza-waqıt täğlimatı berdäm abstrakt
Fäza-waqıtta koordinatalar çeltäre 3+1 ülçäneştä cäyelä, barlıq waqiğalar bilgelängän 4 ülçäneş belän taswirlana.
Юл номеры - 29:
Ğomumi çağıştırmalılıq teoriäsendä fäza-waqıt yassı bulmıy inde, ä üz käkrelegen üzgärtä ala.
Köçle [[gravitatsiä|gravitatsion qırda]] fäza-waqıt ''[[Albert Eynştein#Eynşten tigezlämäse gravitatsiä öçen|Eynşteyn tigezlämäläre]]'' belän tawirlana, tigezlämädä sul yaqta - [[geometriä]], uñ yaqta - matdä (energiä-impuls tenzorı). Şulay itep <math>g_{\mu\nu}</math> — metrik tenzorı <math>~T_{\mu\nu}</math> - energiä-impuls tenzorına bäyle:
: <math>R_{\mu\nu} - {R \over 2} g_{\mu\nu} + \Lambda g_{\mu\nu} = G_{\mu\nu} + \Lambda g_{\mu\nu} = {8 \pi G \over c^4} T_{\mu\nu},</math>
| |||