Möhämmäd Ğayaz İsxaqıy: юрамалар арасында аерма
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
кТөзәтмә аңлатмасы юк |
к beraz tulılandırıldı |
||
Юл номеры - 1:
{{töpçek}}
'''Ğayaz Ísxaqí''' [[1878]]. yılında [[23. Febräl]]dä ber ruxaní ğäiläsendä bu dönyağa kilä.
[[1938]]. yıldan alıp, [[1954]]. yılğa çaqlı bulğan unaltı yıllıq çornı qaplağan waqıt eçendä Ğayaz Ísxaqínı tanıp, anı ruxí wä íctímağí yaqtan añlaw öçen citärlek zaman dip ışanam. Bu ışanıçqa tayanıp, şunı töğäyen räweştä äytep uzmaqçı bulam: Ğayaz Ísxaqí - här närsädän elek [[Tatar xalqı]]nıñ böyek yazuçısı wä sälätle dramaturgı bula. Bu yuğarı ike sífatqa iä ber keşe / humanízm belän suğarılğan täqdirdä genä mäğnävi ícat barlıqqa kiterä ala. Humanízm-tolerans belän häm kileşüçänlek belän cíhazlanğan oçraqta ğına keşelek dönyasına [[şähäsär]]lär tudıra ala.
Строка 13 ⟶ 15 :
Bu süzlärdän son töp témıbızğa qaytíq äle. Min monda taríx därese birergä telämim. Tik, Ğayaz Ísxaqínıñ tuğan yılı [[1878]]gä, yöz dä yegerme biş yıl elekke çorğa qaytabız. Ul çorda, Urıs imperise çit illärne yawlap kiñäyep bara ide. Patşa [[Aleksander II]]. [[1882]]. yılda azatlıq taläp itüçe terrorçılar tarafınnan üterelä. Anın urınına täxetkä utırğan [[Aleksander III]]., çın mäğnädä ike yözle säyäsät alıp bara. Tışqı dönyada [[Fransia]], [[Anglia]] wä [[Almania]] arasında köçlär tigezlegen urnaştıru yulı belän, tınıçlıq kiterüçe patşa isemen qazanu uñışına ireşä.
Şul uq tınıçlıq färeştäse [[Aleksandr III]]. il eçendä ğomum xalıqnın 35 protsentın täşkil itüçe möselmannar, katoliklar, protestantlar häm buddistlar barısı da bergäläp Ortodoks dinendä bulırğa, [[Urıs tele]]ndä genä söyläşergä tieşlär häm ber patşağa ğına qol bulırğa mäcbürlär digän Färman (ämer) çığara. Älbättä, bu qırğí qanunğa qarşı baş kütärülär qabınıp kitä. Änä şul däwlät terrorı xökem sörgän möxittä Ğayaz ağa, mulla häm uqıtuçı atası Ğiläcetdinnän din däreslären ala başlí. Tuğız yıl buyına şul cähännäm şartlarında balalıq çağın uzdırğan Ğayaz Ísxaqí, Qazanğa kilep, urıslaştıru maqsatı belän açılğan «uçitelskaya şkola» yäğni uqıtuçılar mäktäbenä kerä.
▲protsentın täşkil itüçe möselmannar, katoliklar, protestantlar häm buddistlar barısı da bergäläp Ortodoks dinendä bulırğa, [[Urıs tele]]ndä genä söyläşergä tieşlär häm ber patşağa ğına qol bulırğa mäcbürlär digän Färman (ämer) çığara. Älbättä, bu qırğí qanunğa qarşı baş kütärülär qabınıp kitä. Änä şul däwlät terrorı xökem sörgän möxittä Ğayaz ağa, mulla häm uqıtuçı atası Ğiläcetdinnän din däreslären ala başlí. Tuğız yıl buyına şul cähännäm şartlarında balalıq çağın uzdırğan Ğayaz Ísxaqí, Qazanğa kilep, urıslaştıru maqsatı belän açılğan «uçitelskaya şkola» yäğni uqıtuçılar mäktäbenä kerä. Allağa şöker, [[1894]]. yılda [[Aleksandr III]]. tege dönyağa küçep kitä wä Ortodox-[[Urıs]] bulmağan barça xalıq wäkilläre cähännämnän qotılıp qalalar.
Şuşındí qırğí qanunnar xökem sörgän ber möxittä Ğayaz ağanın humanist bulıp qaluında
Ğayaz Ísxaqí [[1896]]da uqıtuçılar mäktäben tämamlí häm [[1900]]. yılda berençe äsären yaza häm [[1903]]tä säyäsätkä kerä. [[1906]]-da [[Çistay]] törmäse belän tanışa. Barlıq bu tiskäre bäxetsezlek küreneşlärenä qaramastan Ğayaz Ísxaqí ícadí eşlärennän häm jurnalistik belän törmä xäyätennän ayırılmí. Anın äsärlärendä nadanlıqqa, yarlılıqqa, fanatizmğa, ikeyözlelekkä qarşı köräş ruxı anqıp tora. Nigezdä patşa çorında da, Sovet däwerendä dä Urıs däwlät xalıqları Urıslar belän berrättän awırlıqqa, qíınlıqqa duçar bulğannar.
Строка 27 ⟶ 28 :
*[[İdel-Ural]] Federasísı: ([[Tatarstan]], [[Başqorstan]], [[Çuaşstan]], [[Muqşı]]-[[Erzä]], [[Udmurt]], [[Çirmeş]];
*Qawqaz Federasísı;
*Rüssiä
*[[Awrupı Berlege]] äğzase [[Törkiä]], [[Qırım]], [[Äzärbaycan]], [[Qawqaz]].
Bu ideal tormışqa aşaçaq.
Ğayaz Ísxaqí isä [[1954]]. yılınıñ [[22. Yül]]dä [[Ankara]] şähärendä wafat bula.
: ''Mäqäläne [[Bötendönya Tatar ligısı]] maqtawlı räise, yazuçı häm jurnalist [[Ali Akış]] äzerläde.''▼
▲: ''Mäqäläne [[Bötendönya Tatar ligısı]]nıñ maqtawlı räise, yazuçı häm jurnalist [[Ali Akış]]
[[tr:Ayaz İshaki]]
[[Category:Şäxeslär]]
| |||