Wikipedia

Mostafa Cämilev: юрамалар арасында аерма

Тарихны интерактив карап чыгу
← Алдагы төзәтмәКиләсе төзәтмә →
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
КүрсәтмәлеВики-текст
Kitap (бәхәс | кертем)
22 323 үзгәртергә
Төзәтмә аңлатмасы юк
Юл номеры - 24:
| dine =
}}
'''Mostafa Abdülcämil Cämilev (Qırımoğlu)''' (qırımtatarça ''Mustafa Abdülcemil Cemilev (Qırımoğlu)'', [[1943]], [[Qırım]]) - [[qırımtatarlar|qırımtatar]] milli xäräkätexäräkäteneñ eşleklesekürenekle wäkile häm citäkçeläreneñ berse, säyäsätçe, xoquq yaqlawçı, [[SSRB|sovet]] [[dissident]]ı, [[Qırımtatar Milli Mäclese]]neñ elekke räise ([[1991]]-[[2013]] yılğa qädär), elekke sovet xoquq yaqlawçısı, dissident.
 
Nansen premiäse ([[1998]]), Törkiäneñ Cömhüriät Ordenı ([[2014]])<ref>[http://www.azatliq.org/content/news/25334417.html Mostafa Cämilevkä Törkiäneñ Cömhüriät ordenı birelde]</ref>, [[Polşa]]nıñ «Solidarność» häm başqa premiälär häm büläklär iäse.
 
== Tärcemäi xäle ==
Строка 32 ⟶ 34 :
[[1944]] yılnıñ 18 mayında böten qırımtatar xalqı belän [[Qırım]]nan [[Üzbäk SSR]]-na [[Кырым татарлары сөргене|sörgen]]gä cibärelgän.
 
[[Taşkent]] şähärendä Aviatözeleş zavodında tokar' bulıp eşlägän. [[1962]] yılda [[Taşkent]] irriğätsiä häm awıl xucalığı injenerları institutına uqırğa kerä, läkin annan quıp çığarıla<ref>[http://file.liga.net/person/869-mystafa-djemilev.html Djemilev Mustafa] {{ref-ru}}</ref>
 
== Xoquq yaqlaw eşçänlege ==
Строка 38 ⟶ 40 :
[[1969]] yılda "Sovet Berlegendä xoquq yaqlaw törkeme"n nigezläwçelärneñ berse.
 
[[1961]] yılda Qırımtatar yäşläre berlegeneñ Taşkent bülegen oyıştıruda qatnaşa, anı citäkli. [[1969]] yılda «Sovetlar Berlegendä keşe xoquqları yaqlawnıñ initsiativalı törkem»ne oyıştıruda qatnaşa. Xoquq yaqlaw ölkäsendä aktiv şöğellänüe öçen [[1966]]-[[1983]] yıllar aralığında altı tapqır qulğa alına. Törmälärdä barlığı yaqınça 15 yıl ütkärä.
Sovet xäkimiätenä qarşı eşçänlek öçen sörgendä häm törmälärdä 15 yıl utırğan.
 
[[1970]] yıllarda aña qarşı yaña cinäyät eşen quzğatqannan soñ Mostafa Cämilev açlıq iğlan itä. Zond aşa köçläwle aşatuğa qaramastan açlıq 10 ay suzıla. 1975-1976 yıllarda Omsk törmäsendä 303 könlek açlıqnı tota.
 
[[1986]] yılda azat itelä.
Строка 46 ⟶ 48 :
== İctimaği häm säyäsi eşçänlege ==
 
[[1989]] yılda Cämilev ğailäğailäse belän Qırımğa[[Qırım]]ğa, [[Baqçasaray]] şähärenä qayta.
 
[[1991]] yılda Qırımtatar xalqı Qorıltayı cıyıla. Anıñ utırışında Mostafa Cämilev [[Qırımtatar Milli Mäclese]]neñ räise itep saylana (2013 yılğa qädär).
Строка 56 ⟶ 58 :
[[2014]] yılda [[Qırım krizisı (2014)|Qırım krizisı]]nda [[Ukraina]] bötenlegen yaqlıy.
 
[[2014]] yılnıñ yazında Qırımnıñ [[Rusiä]]gä quşıluına kisken qarşı çığa. [[2014]] yılnıñ 12 martında [[Tatarstan]] Däwlät Kiñäşçese [[Mintimer Şäymiev]] belän oçraşuda Qırım yazmışı turında şöyläşä. Soñraq Rusiä prezidentı [[Vladimir Putin]] belän telefontelefonnan söyläşüläresöyläşü uzaütkärä<ref>[http://www.business-gazeta.ru/article/99356/#cform Мустафа Джемилев: «Шаймиев говорил, что сделает все возможное»]</ref><ref>[http://www.azatliq.org/archive/news/20140312/570/570.html?id=25294606 Мостафа Җәмилев Владимир Путин белән сөйләште]</ref>. Läkin Cämilev üz qaraşın üzgärtmäde, [[Qırım statusı turında referendum]]da qırımtatar xalqın qatnaşmasqa çaqıra.
 
Öylängän. Qızı häm ike ulı bar.
 
== Qırım xökümäte belän nizağ ==
 
[[Qırım Cömhüriäte]] [[Rusiä]]gä quşılğannan soñ Cämilev Rusiä säyäsetänäsäyäsetenä qarşı çığışlar yasıy, Rusiä köymäläre öçen Bosfor buğazın yabarğa çaqıra.
 
Matbuğat çaraları beldergänçä Cämilev äfändegä Rusiägä kerü [[2019]] yılğa qädär tıyılğan, läkin räsmi belderü käğäzen Cämilev almağan.
Чыганак — https://tt.wikipedia.org/wiki/Mostafa_Cämilev