Күрү хиазмасы

Күрү хиазмасы
NCI Thesaurus идентификаторы	C90609
Күрү хиазмасы Викиҗыентыкта

Хиазманың үткәрү юллары

Күрү нервларының җепселләре хиазма аша уза һәм түбәндәге рәвештә оешалар.

1.   Аскы борын җепселләре хиазма аша астан һәм алдан уза. Бу аларны таралучы гипофизар зарарлануларда саклаусыз итә, нәтиҗәсендә күрү кырының өске чигә квадрантларында кимчелекләр барлыкка килә.

NB Аскы борын җепселләр әйләнеше күрү трактының арткы катламнарында узу алдыннан контралатераль күрү нервына эләгә (алгы Вилибранд тезе) шуңа күрә күрү нервының арткы өлешенә йогынты булганда зарарлана ала.

2.    Өске борын җепселләре хиазма аша өстәрәк һәм арттарак уза, шуңа хиазмага өстән йогынты ясаган ясалулар белән зарарлана (мәсәлән, краниофарингиома). Күрү кырының аскы чигә квадрантларында үзгәрешләр өскедән күбрәк чагылса, гипофиз аденомасы ихтимал түгел.

3.   Макуляр җепселләр хиазма эчендә кисешә.

Анатомия вариантлары

Хиазма урнашуының клиник яктан түбәндәге анатомия вариантлары була ала (рәс.21.24).

1.     Үзәктәге урнашу (80% очрак) — хиазма ияр өстендә урнаша, шуңа күрә гипофиздан үсүче шешләр беренче чиратта аңа йогынты ясый.

2.     Алгы урнашу (10% очрак) — хиазма алда төрек ияре калкулыгы өстендә урнаша, шуңа күрә гипофиз шешләре беренче чиратта күрү трактларына кагыла.

3.     Арткы урнашу (10% очрак) — хиазма арттарак ияр арты өстендә урнаша, шуңа күрә гипофиз шешләре беренче чиратта күрү нервларына йогынты ясый.

Парахиазмаль тамырлы төзелешләр

1.     Каверноз синус иярдән латераль урнашкан, шуңа күрә гипофизның үсүче шешләре каверноз синуска йогынты ясап III, IV һәм VI БМН интракраниаль өлешләрен зарарлый ала. Үз чиратында, эчке йокы артериясе аневризмалары иярне җимереп гипофиз шешен охшата ала.

2.     Эчке йокы артерияләре каверноз синустан арттарак һәм өстәрәк борма ясый һәм күрү нервлары астында ук урнаша (рәс. 21.25). Аннары алар хиазманың латераль өлеше буенча асма күтәрелә. Алгы церебраль артериянең прекоммуникант бүлекләре күрү нервлар һәм хиазманың алгы өслеге белән тыгыз бәйләнгән. Шулай итеп, бу өлештә аневризмалар күрү нервын һәм хиазманы кыса ала.

Хиазма зарарлану сәбәпләре

1.    Шешләр. Гипофиз аденомасы, краниофарингиома, менингиома, глиома, хордома, назофарингеаль шешләр һәм метастазлар.

2.    Шеш булмаган ясалулар. Аневризма, Ратке кесәсе кистасы, фиброз дисплазия, сфеноидаль синус мукоцелесы һәм пәрәвезсыман тышчаның цисталары.

3. Башка чирләр. Демиелинизация, ялкынсыну, җәрәхәт, нурлы некроз һәм васкулит.

Чыганаклар

• Джек Кански. Клиник офтальмология. Системалаштырылган караш. / редакторлар: Еричева В.П.. — 2009. — Б. 944. — ISBN 83-7609-034-8.