Хәзерге имләләре
үзгәртү
Хәзер Кырымда кырым татар теленең рәсми әлифбасы — латин әлифбасы. Совет вакытында кирилл әлифбасы кулланылган.
Латин әлифбасы
үзгәртү
| A a
|
B b
|
C c
|
Ç ç
|
D d
|
E e
|
F f
|
G g
|
| Ğ ğ
|
H h
|
I ı
|
I i
|
J j
|
K k
|
L l
|
M m
|
| N n
|
Ñ ñ
|
O o
|
Ö ö
|
P p
|
Q q
|
R r
|
S s
|
| Ş ş
|
T t
|
U u
|
Ü ü
|
V v
|
Y y
|
Z z
|
 â символы хәреф түгел.
| IPA
|
| а
|
b
|
c
|
ç
|
d
|
e
|
f
|
g
|
ğ
|
h
|
ı
|
i
|
j
|
k
|
l
|
m
|
n
|
ñ
|
o
|
ö
|
p
|
q
|
r
|
s
|
ş
|
t
|
u
|
ü
|
v
|
y
|
z
|
| [a]
|
[b]
|
[ʤ]
|
[ʧ]
|
[d]
|
[e]
|
[f]
|
[g]
|
[ɣ]
|
[x]
|
[ɯ]
|
[i], [ɪ]
|
[ʒ]
|
[k]
|
[l]
|
[m]
|
[n]
|
[ŋ]
|
[o]
|
[ø]
|
[p]
|
[q]
|
[r]
|
[s]
|
[ʃ]
|
[t]
|
[u]
|
[y]
|
[v], [w]
|
[j]
|
[z]
|
Кирилл әлифбасы
үзгәртү
| А а [a]
|
Б б [э]
|
В в [вэ]
|
Г г [гэ]
|
Гъ гъ [гъ]
|
Д д [дэ]
|
Е е [e]
|
Е е [е]
|
| Ж ж [э]
|
З з [э]
|
И и [и]
|
Й й [йы]
|
К к [ка]
|
Къ къ [къ]
|
Л л [эль]
|
М м [эм]
|
| Н н [эн]
|
Н н [э]
|
О о [o]
|
П п [пэ]
|
Р р [эр]
|
С с [эч]
|
К к [тэ]
|
У у [у]
|
| Ф ф [эф]
|
Х х [xa]
|
Ц ц [э]
|
Ч ч [э]
|
Дж дж [э]
|
Ш ш [ша]
|
Щ щ [ща]
|
Ъ ъ [катылык билгесе]
|
| Ы ы [ы]
|
Ь ь [йомшаклык билгесе]
|
Э э [э]
|
Ю ю [ю]
|
Я я [я]
|
| IPA
|
| а
|
б
|
в
|
г
|
гъ
|
д
|
е
|
е
|
ж
|
з
|
и
|
й
|
к
|
къ
|
л
|
м
|
н
|
н
|
o
|
п
|
p
|
c
|
к
|
у
|
ф
|
x
|
ц
|
ч
|
дж
|
ш
|
щ
|
ъ
|
ы
|
ь
|
э
|
ю
|
я
|
| [a]
|
[b]
|
[v],[w]
|
[g]
|
[ɣ]
|
[d]
|
[ɛ], [jɛ]
|
[ø],[jo],[jø]
|
[ʒ]
|
[z]
|
[i], [ɪ]
|
[j]
|
[k]
|
[q]
|
[l], [ɫ]
|
[m]
|
[n]
|
[ŋ]
|
[o], [ø]
|
[p]
|
[r]
|
[s]
|
[t]
|
[u], [y]
|
[f]
|
[x]
|
[ts]
|
[tʃ]
|
[dʒ
|
[ʃ]
|
[ʃtʃ]
|
[(.j)]
|
[ɨ]
|
[ʲ]
|
[ɛ]
|
[y], [ju], [jy]
|
['a], [ja]
|
Тарихи әлифбалар
үзгәртү
Гарәп (1928 кадәр)
үзгәртү
| Аереым
|
Ахырда
|
Уртада
|
Башта
|
Исеме
|
Латин
|
| ﺍ
|
ﺎ
|
—
|
әлиф
|
a, â
|
| ﺀ
|
—
|
хәмзә
|
-
|
| ﺏ
|
ﺐ
|
ﺒ
|
ﺑ
|
бе
|
b, p (ахырда)
|
| ﭖ
|
ﭗ
|
ﭙ
|
ﭘ
|
пе
|
p
|
| ﺕ
|
ﺖ
|
ﺘ
|
ﺗ
|
те
|
t
|
| ﺙ
|
ﺚ
|
ﺜ
|
ﺛ
|
се
|
s
|
| ﺝ
|
ﺞ
|
ﺠ
|
ﺟ
|
джим
|
c
|
| ﭺ
|
ﭻ
|
ﭽ
|
ﭼ
|
чим
|
ç
|
| ﺡ
|
ﺢ
|
ﺤ
|
ﺣ
|
ха
|
-
|
| ﺥ
|
ﺦ
|
ﺨ
|
ﺧ
|
хы
|
h
|
| ﺩ
|
ﺪ
|
—
|
даль
|
d
|
| ﺫ
|
ﺬ
|
—
|
зель
|
z
|
| ﺭ
|
ﺮ
|
—
|
ре
|
r
|
| ﺯ
|
ﺰ
|
—
|
зе
|
z
|
| ﮊ
|
ﮋ
|
—
|
же
|
j
|
| ﺱ
|
ﺲ
|
ﺴ
|
ﺳ
|
син
|
s
|
| ﺵ
|
ﺶ
|
ﺸ
|
ﺷ
|
шин
|
ş
|
| ﺹ
|
ﺺ
|
ﺼ
|
ﺻ
|
сад
|
s
|
| ﺽ
|
ﺾ
|
ﻀ
|
ﺿ
|
дад
|
d, z
|
| ﻁ
|
ﻂ
|
ﻄ
|
ﻃ
|
ты
|
t
|
| ﻅ
|
ﻆ
|
ﻈ
|
ﻇ
|
зы
|
z
|
| ﻉ
|
ﻊ
|
ﻌ
|
ﻋ
|
айн
|
-
|
| ﻍ
|
ﻎ
|
ﻐ
|
ﻏ
|
гъайн
|
ğ
|
| ﻑ
|
ﻒ
|
ﻔ
|
ﻓ
|
фе
|
f
|
| ﻕ
|
ﻖ
|
ﻘ
|
ﻗ
|
къаф
|
q
|
| ﻙ
|
ﻚ
|
ﻜ
|
ﻛ
|
кеф (кеф-и арабий)
|
k (g, ñ)1
|
| ﮒ
|
ﮓ
|
ﮕ
|
ﮔ
|
геф (кеф-и фарсий)
|
g
|
| ﯓ
|
ﯔ
|
ﯖ
|
ﯕ
|
неф (кеф-и нуний, сагъыр кеф)
|
ñ
|
| ﻝ
|
ﻞ
|
ﻠ
|
ﻟ
|
лям
|
l
|
| ﻡ
|
ﻢ
|
ﻤ
|
ﻣ
|
мим
|
m
|
| ﻥ
|
ﻦ
|
ﻨ
|
ﻧ
|
нун
|
n
|
| ﻭ
|
ﻮ
|
—
|
вав
|
v, o, ö, u, ü
|
| ﻩ
|
ﻪ
|
ﻬ
|
ﻫ
|
хе
|
-, e, a
|
| ﻻ
|
ﻼ
|
—
|
ләм-әлиф
|
la, lâ
|
| ﻯ
|
ﻰ
|
ﻴ
|
ﻳ
|
йе
|
y, ı, i
|
1 — ﻙ (ке) хәрефе ﮒ и ﯓ урынына да кулланылган.
Латин (1928-1938)
үзгәртү
| A a
|
B b
|
C c
|
Ç ç
|
D d
|
E e
|
F f
|
G g
|
| H h
|
I i
|
J j
|
Ь ь
|
K k
|
Q q
|
Ƣ ƣ
|
L l
|
| M m
|
N n
|
N̡ n̡
|
O o
|
Ɵ ө
|
P p
|
R r
|
S s
|
| Ş ş
|
T t
|
U u
|
Y y
|
V v
|
X x
|
Z z
|
Ƶ ƶ
|
