Wikipedia

Кече (баш киеме)

Кече (алб. qeleshe, пlis, qylaf) — албан милли баш киеме рәвешендә кырсыз ак төстәге калфак. Албаннар торган территорияләрдә киң таралган һәм хәзерге вакытта албанның халык костюмы бер өлеше булып тора.

Призренский Хәсәныннан (Косовоның көньяк-көнбатыш өлешендә) кече кигән ир-ат

Этимология

үзгәртү
 
Plis да киенгән яшь албан солдаты портреты. Холст, май. Рәссам — Шарль Барг (1826-1883).

Албан теле буенча: def. sin. qeleshja яки plisi, indef. pl. qeleshe яки plisa, def. pl. qeleshet яки plisat.

Баш киеме стиле иллирийский баш киеме белән охшаш.[1][2]

Qeleshe дигән исем албанның «йон» (lesh)[3] сүзеннән килеп чыккан; plis — протоалбанск *p(i)litja сүзеннән, Германия filiz, латин pellis, грек πλος pilos[4] һәм шулай ук пилос сүзе кебек билгеле.

Тышкы кыяфәте

үзгәртү
 
Круя шәһәренең Этнографик музее йон эшләнмәләре

Кече албан тауларының традицион костюмы бер өлеше булып тора[5][6] һәм Албаниянең милли символларының берсе буларак карала.[5] Осман чорында ак калфак, ак феск кебек үк, албан халкының, бигрәк тә мөселманнарның үз-үзләрен тотышын характерлый.[7][8]

Албанияның көньягында (тоски) шапка югарырак, бигрәк тә Гирокастра һәм Влерага якын, моннан тыш, Myzeqe районыннан кала. Көньяк Албаниянең кайбер төбәкләрендә башлыкның бер өлеше чыгып тора. Гадәттә, бер баш киемен җитештерү өчен гадәти ак төстәге йонлы киезнең бер кисәге дә җитә.[9]

Круя шәһәре кече җитештерү урыны буларак аеруча билгеле.[10]. Тиран районда туй тантанасы вакытында ир-атлар шушы баш киемен кия.[11]

Галереясе

үзгәртү
  •  
    Ярымферик кече (шулай ук алб. plis).
  •  
    Чапкынга охшаган яссы кече
  •  
    Кеченең төрле төре
  •  
    Гаскәрче.
  •  
    Төньякалбан костюмында, Ференц Нопча, 1913 ел.
  •  
    Албанның музыкаль триосы, Хас округы.

Шулай ук карагыз

үзгәртү

Искәрмәләр

үзгәртү
  1. ↑ Stipčević, Aleksandar (1977). The Illyrians: History and Culture. History and Culture Series. Noyes Press. pp. 89. ISBN 0815550529. https://books.google.com/books?id=NLcWAQAAIAAJ. "It is generally agreed, and rightly so, that the modern Albanian cap originates directly from the similar cap worn by the Illyrians." 
  2. ↑ Recherches albanologiques: Folklore et ethnologie. Instituti Albanologijik i Prishtinës. 1982. https://books.google.com/books?id=a6niAAAAMAAJ. "Ne kuadrin e veshjeve me përkime ilire, të dokumentuara gjer më tani hyjnë tirqit, plisi, qeleshja e bardhë gjysmësferike, goxhufi-gëzofi etj" 
  3. ↑ Vladimir Orel (1998). Albanian Etymological Dictionary. Brill Academic Pub. pp. 219. ISBN 9004110240. https://books.google.com/books?id=yJQYAQAAIAAJ&dq=albanian+etymological+dictionary&hl=en&sa=X&ei=OZxJVZ3ZLMO3yATntoGwDQ&ved=0CB0Q6AEwAA. 
  4. ↑ Vladimir Orel (1998). Albanian Etymological Dictionary. Brill Academic Pub. pp. 334. ISBN 9004110240. https://books.google.com/books?id=yJQYAQAAIAAJ&dq=albanian+etymological+dictionary&hl=en&sa=X&ei=OZxJVZ3ZLMO3yATntoGwDQ&ved=0CB0Q6AEwAA. 
  5. ↑ 5,0 5,1 Albanian Costumes Through the Centuries: Origin, Types, Evolution. Acad. of Sciences of Albania, Inst. of Folc Culture. 2004. ISBN 978-99943-614-4-1. https://books.google.com/books?id=vc3fAAAAMAAJ. 
  6. ↑ War in the Balkans: An Encyclopedic History from the Fall of the Ottoman Empire to the Breakup of Yugoslavia. ABC-CLIO. pp. 288–. ISBN 978-1-61069-031-7. https://books.google.com/books?id=wy3TBAAAQBAJ&pg=PA288. 
  7. ↑ Di Monaco, Florindo (1999). Un mondo di acconciature: itinerario alla scoperta di centomila idee e misteri che vengono quotidianamente al pettine. Edizioni scientifiche italiane. pp. 354. ISBN 9788881145300. https://books.google.com.au/books?id=UFZEAAAAYAAJ&q=qeleshe+fez&dq=qeleshe+fez&hl=en&sa=X&redir_esc=y.  «Gli Albanesi, in parte di religione musulmana, conservano del lunghissimo periodo della dominazione turca il caratteristico fez bianco {qylaf o qeleshe), autentico copricapo nazionale, la cui altezza varia da regione a regione.»
  8. ↑ The Illyrians: history and culture. Noyes Press. ISBN 9780815550525. https://books.google.com.au/books?redir_esc=y&id=NLcWAQAAIAAJ&dq=The+Illyrians%3A+history+and+culture&focus=searchwithinvolume&q=qeleshe. "From among the various caps that the Illyrians wore, one can distinguish four different types. On the monument from Zenica one can see the more common type of skullcap. Fundamentally it does not differ from the present-day small, white Albanian fez known as a qeleshe." 
  9. ↑ Nagel (1990). Albania. Nagel Publishers. p. 62. ISBN 978-2-8263-0827-0. https://books.google.com/books?id=bY8nAQAAMAAJ. Retrieved 14 April 2013. ""The qeleshe, the white felt cap worn by men, was a distinctively Albanian type of headgear both within the country and beyond its frontiers" [...] "Among the mountain people of the north it was hemispherical in form; at Kukés in the form of a truncated cone"" 
  10. ↑ Gillian Gloyer (2012). Bradt Albania. Bradt Travel Guides. ISBN 978-1-84162-387-0. https://books.google.com/books?id=uCAt8ghUEzAC&pg=PA49. Retrieved 14 April 2013. "The best place in Albania to shop for souvenirs is Kruja, where all the shops are close together in the bazaar. There are traditional felt-makers, who produce slippers and the felt caps called qeleshe" 
  11. ↑ (2010) «TRADICIONALITET DHE RISI NE DASMËN TIRANASE». 2017 елның 10 ноябрь көнендә архивланган. архив күчермәсе, archived from the original on 2017-11-10, retrieved 2023-02-25 
Чыганак — https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Кече_(баш_киеме)&oldid=4108736