Каһирә
(Каһирә шәһәре битеннән юнәлтелде)
Каһирә (гарәп. القاهرة, әл-Каһирә — «җиңелмәс») — Мисырның башкаласы һәм Африкадагы иң зур шәһәр.
| Каһирә | |
| гарәп. القاهرة | |
| Байрак | |
 | |
| Нигезләнү датасы | 6 июль 969 |
|---|---|
 | |
| Рәсми исем | القاهرة |
| Демоним | Cairene, Kairano, Cairote[1], قاهري, قاهريَّة, قاهريُّون һәм قاهريَّات |
| Рәсми тел | гарәп теле |
| Дөнья кисәге | Африка |
| Дәүләт |
 Мисыр[2] |
| Нәрсәнең башкаласы | Мисыр |
| Административ-территориаль берәмлек | Каир[d] |
| Сәгать поясы | UTC+02:00 һәм UTC+03:00 |
| Диңгез, күл яки елга эчендә яки янында урнашуы | Нил |
| Табигый-георафик объект эчендә урнашкан | Нижний Египет[d] |
| Хөкүмәт башлыгы | Abd El Azim Wazir[d][3] |
| Әгъзалык | Креатив шәһәрләр челтәре[d][4] һәм Бөтендөнья мирас шәһәрләре оешмасы[d][5] |
| Халык саны | 9 606 916 (1 июль 2018)[6] |
| Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек | 23 метр |
| Кардәш шәһәр | Франкфурт[7][8], Амман, Бәйрут, Истанбул, Нью-Йорк, Хьюстон, Оттава, Пекин, Сиань[d], Сеул, Штутгарт, Барселона, Минск, Мәскәү, Сараево, Исфәһан, Гренобль, Җиддә[d], Буэнос-Айрес, Мехико, Хартум, Әлҗәзаир (шәһәр), Димәшкъ, Касабланка[d], Лагос, Париж, Тбилиси[9][10], Багдад, Рабат[d] һәм Сетиф[d] |
| Мәйдан | 528 км² |
| Почта индексы | 11511–11668 |
| Һәштәге | Cairo |
 | |
 | |
 | |
 | |
| Феноменның икътисады | economy of Cairo[d] |
 | |
| Беренче язма телгә алу | 969 |
| Җирле телефон коды | 02 |
| Монда җирләнгәннәр төркеме | [d] |
| Бу якта төшерелгән фильмнар төркеме | [d] |
 | |
 Каһирә Викиҗыентыкта | |
Тарих
үзгәртүКаһирә урнашкан җирдә кешеләр бик борынгыдан бирле яшиләр. Каһирәнең нигезләнүенә кадәр аның чикләрендә һәм якыннырында күпсанлы торак пунктлар урнаша. Борынгы Мисыр заманында ерак түгел Мемфис шәһәре, Рум империясе тарафыннан яулап алынгач, ул әһәмиятен югалта төшә, һәм бу җирләрдә римлылар Вавилон кальгасын күтәрәләр.
Гарәп яулап алуларыннан соң гарәпләр 642 елда хәзерге шәһәрдән төньяктарак Фустат шәһәренә нигез салалар. Аның хәрабәләрен бүгенге көндә дә Каһирәдә күреп була.
- 969 ел — Фатыймиләр тарафыннан Мисырның яулап алынуы. Каһирәгә нигез салына.
- 972 ел — әл-Әзһәр университетының төзелүе.
- 996 — 1021 — Фатыйми хәлифәсе әл-Хәкимнең идарәсе. Шәһәрдә зур төзелешлшр алып барыла.
- 1176 ел — Сәлахетдин Каһирә ныгытмасын төзи.
- 1250 ел — Мәмлүкләрнең Мисырны яулап алуы һәм Каһирәне үз башкалалары буларак игълан итүләре.
- 1302 ел — Каһирәдә җир тетрәү.
- 1517 — 1914 — Мисыр Госманлы дәүләте эчендә. Аның белән төрек пашалары идарә итә.
Кардәш шәһәрләр
үзгәртү
Чыганаклар
үзгәртү- ↑ http://cnig.gouv.fr/wp-content/uploads/2020/02/CNT-PVM_r%C3%A9vis%C3%A9_2020-01-27-1.pdf
- ↑ archINFORM — 1994.
- ↑ https://www.reuters.com/article/us-egypt-governors/egypt-names-six-provincial-governors-mostly-ex-generals-idUSKCN11D285
- ↑ https://en.unesco.org/creative-cities/cairo
- ↑ https://web.archive.org/web/20240528143447/https://www.ovpm.org/members/cities/
- ↑ http://www.citypopulation.de/Egypt-Cities.html
- ↑ http://www.frankfurt.de/sixcms/detail.php?id=3932
- ↑ https://frankfurt.de/service-und-rathaus/verwaltung/aemter-und-institutionen/hauptamt-und-stadtmarketing/referat-fuer-internationale-angelegenheiten/partnerstaedte/kairo
- ↑ https://tbilisi.gov.ge/img/original/2018/6/12/tbilisiinfigures.pdf
- ↑ http://economicforum.ge/img/original/2024/5/29/%E1%83%97%E1%83%91%E1%83%98%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%98_%E1%83%AA%E1%83%98%E1%83%A4%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%A8%E1%83%98-Print-21.09.23.pdf