Иҗо гыйбадәтханәсе (Индонезия телендә:Candi Ijo) ул Рату Бокодан 4 км да һәм Йогьякарта, Индонезиядән 18 км тирәсе көнчыгышта Һинд дине Чандисы (гыйбадәтханәсе). Гыйбадәтханә безнең эраның 10-ынчы һәм 11-енче гасырлар арасында Меданг Патшалыгы чорында төзелгән булган.[1]

Рату Бокодан көньяк-көнчыгышта калкулыкта урнашкан Иҗо.

Урнашуы үзгәртү

Гыйбадәтханә корылмалары Гройокан авылчыгында, Самбиреҗо авылында, Кечаматан Прамбананда, Слеман Регентлыгында, Йогьякартада урнашкан. Гыйбадәтханәнең исеме аның урнашуыннан Гумук Иҗо калкулыгыннан алынган. Гыйбадәтханә планы калкулыкның көнбатыш авышлыгында торган, Йогьякартаның тыныч төбәгендә, around 4 kilometers southeast from Рату Боко археологик урыныннан якынча 4 км көньяк-көнчыгышта урнашкан. Гыйбадәтханә диңгез дәрәҗәсеннән 410 м биеклектә урнашкан. Гумук Иҗоның көнбатыш калкулыгыннан дөге басулары, авыллар һәм Адисусипто Халыкара Аэропорты күренеп тора. Гыйбадәтханә корылмалары үлчәме 0,8 гектар, шулай да башлангыч гыйбадәтханә планы күпкә зуррак булган дигән фараз бар. Калкулык астында һәм көнбатыш якларда авышлыкларда кайбер археологик артифактлар бар һәм гыйбадәтханә хәрабәләре бар, алар фараз иткәнчә төп гыйбадәтханәгә астан күтәрелгәндә күренә.

Архитектурасы үзгәртү

Гыйбадәтханә планы үзгәртү

Гыйбадәтханә планы калкулык топографиясе буенча көнбатыштан көнчыгышка таба сузылган; түбә калкулыктан көнбатышка төп гыйбадәтханәгә менү, ул калкулыкның югарырак туфрагында. Гыйбадәтханә планы берничә терасадан тора. Көнбатыш өлешендә кайбер гыйбадәтханә хәрабәләре табылган булган, аларның күбесе казып чыгарылган булган.[1] It was estimated that more than 10 Perwara or lesser temples ruins are still buried in this terraces.

Гыйбадәтханәләр үзгәртү

Первара гыйбадәтханәләре үзгәртү

 
Өч первара гыйбадәтханәләрнең берсе.

Төп гыйбадәтханә планы өске терасада урнашкан, көнбатышка юнәлгән зур гыйбадәтханә һәм аның алдында көнчыгышка караган өч первара гыйбадәтханәдән тора. Өч первара гыйбадәтханәләре Тримуртига хөрмәт күрсәтү өчен ясалган булган, the three highest gods in Hinduism: Брахма, Вишну һәм Шива. Бу өч гыйбадәтханәнең бөтенесендә дә түшәм яки пространство бар һәм ромб формасында перфорацияләнгән тәрәзәләр бар. Түбә өч баскычлы итеп ясалган һәм ратналар рәтләре белән бизәлгән.

Төп гыйбадәтханә үзгәртү

 
Өч нишаны күрсәтүче төп гыйбадәтханә. Аның артында первара гыйбадәтханәләрнең берсе.

Төп гыйбадәтханәнең планы - квадрат җир формасында. Гарбһагриһага (төп бүлмә)гә керү көнбатыш якта урнашкан, аларның як-ягында ике фальш тәрәзә, яки нишалар, алар Кала (вакыт) - макара сурәтләре белән бизәлгән. Төньякта, көнчыгышта һәм көньяк стеналарда һәр якта өч ниша бар, алар шулай ук кала-макара стилендә бизәлгән. Үзәк нишалар ике як нишалардан бераз югарырак. Бу нишалар хәзер буш, мөгаен бу нишаларда кайчандыр Һинду муртилары (потлары) булган. Баскычларның як-ягында ике макара, алар төп ишеккә барганда җирдән 1,2 метр биеклектә урнашкан. Ишекнең өстендә Кала башының кисеп ясалган сурәтләре, алар макаралар тәненә капканың һәр ягында тоташкан. Бу кала-макара өлгесе борынгы Яваның гыйбадәтханәләрендә еш очрый. Макараның авызы эчендә кечкенә кисеп ясалган тутый кошлары. Төп пулат эчендә зур лингам һәм йони, алар нага еланы белән бизәлгән. Фаллик линганың һәм йониның берлеге Шиваның һәм шактисы буларак Парватиның Галәми изге берлегенең символы булып тора. Бүлмәнең эчке стенасының һәр ягында өч ниша бар, һәр нишаның ягында дэваталар планы, Һинду кече Илаһлары һәм Алиһәләре нишаларга таба очалар. Төп гыйбадәтханәнең стенасы өч менүче терасаларда түбәне формалаштыручы пирамида буларак үлчәмдә кечерәйтелгән итеп ясалган. Һәр якта һәр баскычта 3 ратна бар, зуррак ратна түбәнең таҗы булып тора. Гыйбадәтханә һәм аның түбәсе арасында чиктә чәчәк үрнәкләре һәм гана (кәрлә). Түбәнең ягында чәчәк кысалары белән антефикслар, антефикс эчендә Һинду Илаһлары сурәтләре, алар кулларында чәчәкләр тоткан килеш итеп ясалган.

Шулай ук карарга мөмкин үзгәртү

Искәрмәләр үзгәртү

  1. 1,0 1,1 Candi Ijo. National Library of the Republic of Indonesia. әлеге чыганактан 2013-02-15 архивланды. 21 March 2013 тикшерелгән.

Тышкы сылтамалар үзгәртү