Василий Филиппов (1914)

Василий Иванович Филиппов (15 октябрь 1914, Ивановка, Самара губернасы — 26 октябрь 1981, Ржавец, Татар АССР) — Дан орденының тулы кавалеры, старшина, сапёр.

Җенес	ир-ат
Хезмәт итүе	СССР
Туу датасы	15 октябрь 1914(1914-10-15)
Туу урыны	Ивановка (Иске Майна районы), Кременская волость[d], Ыстарапул өязе, Самар губернасы, Россия империясе
Үлем датасы	26 октябрь 1981(1981-10-26) (67 яшь)
Үлем урыны	Ржавыч, Спас районы, Татарстан АССР, РСФСР, СССР
Җирләнгән урыны	Спас районы
Сугыш	Хәсән күле бәрелеше[d] һәм Алман-совет сугышы
Бүләкләр

Биографиясе

Василий Иванович Филиппов 1914 елның 15 октябрендә Ивановка авылында (хәзерге — Ульяновск өлкәсенең Старомайнский районы). Башлангыч белем алганнан соң, ул Чардаклы тимер юл вокзалында балта остасы булып эшли.

1935 елда ул Кызыл Армияга алына. Ерак Көнчыгышта хезмәт итә. Хасан күлендәге сугышларда катнаша. 1939 елда ул демобилизацияләнә. Дзержинск шәһәренә килә, Дзержинск төзелеш мәйданында маляр булып эшли.

1941 елның ноябрендә ул кабат армиягә алына. 145 нче укчы дивизиянең 213 нче аерым сапёр батальонына сапёр итеп билгеләнә. Хәрби хәрәкәтләрдә беренче тапкыр 1942 елның мартында Калинин фронтында катнаша. Дивизия Велиждан алып Слободага кадәр 1943 елның җәенә кадәр участокта оборона тота. Аннары ул Смоленск стратегик операциясендә, Демидовны азат итүдә катнаша, аннан соң Витебск юнәлешендә сугыша. Бу сугышларда ул үзенең беренче хәрби наградаларын ала.

16 октябрьдә ефрейтор Филиппов сапёрлар төркеме составында дошманның тимер чыбык киртәләрен үтә. Шәхсән зарядны киртәләрнең беренче рәтенә куя, һәм зарядны икенче рәт астына ыргыта. Нәтиҗәдә, юл ясала, 2 фашист патруле үтерелә. Филиппов Кызыл Йолдыз орденына тәкъдим ителә, Батырлык өчен медале белән бүләкләнә.

1943 елның 8 ноябрендә Гаврики авылы районында һөҗүм вакытында ефрейтор Филиппов 70 танкка каршы һәм пехотага каршы минаны зарарсызландыра. 21 ноябрьгә каршы төндә Яновичи бистәсеннән 9 км ераклыкта һөҗүм итү сугышлары вакытында дошман уты астында ике рәттә чыбыклы коймалар аша юл ача, бу укчы подразделениеларының алга китүен тәэмин итә. 1943 елның 9 декабрендәге 145-нче укчылар дивизиясенең частлары буенча ефрейтор Филиппов Василий Иванович 3 нче дәрәҗә Дан ордены белән бүләкләнә.

1944 елның 27 һәм 29 гыйнварында Витебск шәһәреннән 14 км көнчыгышта ефрейтор Филиппов ике тапкыр разведка төркемнәренең контроль әсирләрне алу буенча чаралар башкара. Барлыгы 30 минаны зарарсызландыра, ике тапкыр тимер чәнечкеле киртәләре аша юл ясый. 29 гыйнварда разведчиклар белән бергә дошман траншеясына бәреп керә, “тел” алуда катнаша. 1944 елның 13 мартында 43 нче армия боерыгы белән ефрейтор Филиппов Василий Иванович 2 нче дәрәҗә Дан ордены белән бүләкләнә.

1944 елның җәендә Витебск-Орша һөҗүм операциясе барышында дивизия Витебскны азат итә. 1944 елның июлендә Полоцк операциясе барышында Глубокое шәһәрен азат итә. Аннары Шяуляй операциясендә катнаша, аның барышында Постава шәһәрен азат итә һәм дәүләт чигенә чыга. Бу сугышларда саппер Филиппов берничә тапкыр батырлык күрсәтә. Аның сугышчан батырлыклары турында фронт газеталары берничә тапкыр яза, аны хөрмәт белән инженер разведкасы остасы дип атыйлар. Сугыш хезмәтендә аңа эте Стрелка ярдәм итә, Филиппов аны немецлар тарафыннан яшерелгән миналарны ялгышмыйча табарга өйрәтә.

1944 елның 22 августында алгы сызыкта, дошман уты астында, 60 снаряд һәм 100 танкка каршы миналар куеп, алар белән безнең окопларны каплый. 14 сентябрьдә, дошманнарның көчле утына карамастан, разведчиклар төркеме составында беренче булып Лиелупе елгасына килеп җитә, безнең гаскәрләрнең кичү өчен тирәнлек разведкасын ясый. 4 октябрьгә каршы төндә Каршунай авылы тирәсендә саперлар бүлеге белән бергә 729нчы укчы полкының һөҗүм зонасында дошманның алгы ягына чыга. Дошманның ут нокталарына кадәр миналарның булуын тикшерә. 16 октябрьдә 1 нче дәрәҗә Дан ордены белән бүләкләүгә тәкъдим ителә. Документ барлык инстанцияләрне уза һәм 25 ноябрьдә фронт командующие генерал И. Х. Баграмянтарафыннан кул куйыла, ләкин ниндидер сәбәп аркасында фронт штабында кала.

1944 елның 21 декабрендә, Бруклайн торак пункты тирәсендә Заня елгасында хәрәкәт иткәндә, Салдус шәһәреннән көньяк-көнбатышка таба 20 км ераклыкта, ефрейтор Филиппов шартлаткычка әзерләнгән күперне зарарсызландыра, подразделениеларга су чиген чыгуны тәэмин итә. 30 декабрьдә янә 1 нче дәрәҗә Дан ордены белән бүләкләүгә тәкъдим ителә, бу юлы генерал И. Х. Баграмян 1945 елның 25 гыйнварында бүләкләү кәгазенә кул куя, һәм документ Мәскәүгә китә.

1945 елның март башында 145 нче укчы дивизиясе таркала, ефрейтор Филиппов Ленинград фронтының 306 нчы укчы Рибша дивизиясенең 342 нче сапёр батальонына отделение командиры командиры итеп күчерелә. Биредә үк югары бүләк турында белә.

1945 елның 24 мартында СССР Югары Советы Президиумы Указы белән ефрейтор Филиппов Василий Иванович 1 нче дәрәҗә Дан ордены белән бүләкләнде. Дан орденының тулы кавалеры була.

Кремльдә бүләкләр тапшырылганнан соң, ул үз часына кайта. Ул дошманның Курляндия төркемнәрен юк итү өчен сугышларда катнаша. 1945 елның 28-29 мартында булган сугышларда ефрейтор Филиппов үз отделениесы белән юлны ремонтлый һәм артиллерия һәм машиналарның чиксез хәрәкәтен тәэмин итә. 30 мартта, дошман уты астында, ул Виесатс елгасы аша күпер салу өчен инженер разведкасы үткәрә, икенче көннәрдә дошман уты астында ул күпер төзелешендә катнаша. Ул Кызыл Йолдыз орденына тәкъдим ителә Батырлык өчен медале белән бүләкләнә.

Курляндия төркеменә каршы сугышлар 1945 елның 15 маена кадәр дәвам итә. 1945 елның октябрендә старшина Филиппов демобилизацияләнә.

Ул Уляновск өлкәсенең Югары Терраса авылында, аннары Чардаклы авылында яши. Каравыл начальнигы, штукатур, маляр булып эшләде, азык-төлек сәнәгате цехлары төзи. 1970-нче елларда ул Татар автономияле Совет Социалистик Республикасының Куйбышев районы Ржавец авылына, хатынының туган ягына даими яшәү урынына күченә, хатыны берничә километр ераклыктагы Красная Слобода авылыннан иде. 1981 елның 26 октябрендә үлә. Татарстан Республикасының Спас районы Красная Слобода авылы зиратында күмелгән.

Ул 1, 2 һәм 3 дәрәҗә Дан орденнары белән, медальләр, шул исәптән ике «Батырлык өчен» медале белән бүләкләнгән.

Аның исеме Чардаклы авылындагы мемориаль ташта мәңгеләштерелә.

Әдәбият

• Кавалеры ордена Славы трёх степеней: Краткий биографический словарь / Пред. ред. коллегии Д. С. Сухоруков. — М.: Воениздат, 2000. — 703 с. — 10 000 экз. — ISBN 5-203-01883-9.
• Полные кавалеры ордена Славы. Биографический словарь. — М.: Воениздат, 2010. — Т. 2.

Сылтамалар

• «Илнең каһарманнары» сәхифәсендә  Филиппов Василий Иванович