Белосток
[7]Белосток (пол. Białystok, белар. Беласток, литв. Balstogė, рус. Белосток) — Польша шәһәре, Подлясье воеводалыгының административ үзәге.
| Белосток | |
| Białystok | |
| флаг Белостока[d] | Герб Белостока[d] |
 |  |
.jpg) | |
| Нигезләнү датасы | 27 июль 1691 |
|---|---|
| Рәсми исем | Białystok |
| Нигезләүче | Гедимин |
| Дөнья кисәге | Аурупа |
| Дәүләт |
 Пүлшә[1] |
| Нәрсәнең башкаласы | Подлясье воеводалыгы |
| Административ-территориаль берәмлек | Подлясье воеводалыгы |
| Хөкүмәт башлыгы | Tadeusz Truskolaski[d] |
| Халык саны | 297 288 кеше кеше (31 декабрь 2017)[2] |
| Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек | 120 ± 1 митер һәм 160 ± 1 митер |
| Сәгать поясы | UTC+01:00 һәм UTC+02:00 |
| Кардәш шәһәр | Эйндһовен[3], Калининград[3][4], Каунас[3][5], Реҗҗо-ди-Калабрия, Елгава[3][6], Һродна[3], Милуоки[3], Дижон[3], Ченстохова, Псков[3], Чунцзо[d][3], Гөмре[3], Таллин, Лутск[3], Бельцы[d][3], Борнова[d][3], Гори[d][3], Өркет[3], Йехуд[d][3], Лусака[d][3], Мадзара-дел-Валло[3], Слима[d][3], Сумкает[3] һәм Тум[3] |
| Чиктәш дәүләтләр | Белостокский повят[d] |
| Мәйдан | 102 км² |
| Почта индексы | 15-001 |
| Рәсми веб-сайт | bialystok.pl(ингл.)(пол.) |
 | |
 | |
| Беренче язма телгә алу | 1437 |
| Җирле телефон коды | 85 |
| Яһүд энциклопедиясе коды | 10488 |
| Нумир тамгасы куды | BI |
| Монда җирләргәннәр төркеме | Категория:Похороненные в Белостоке[d] |
| Викискладта карталар төркеме | Category:Maps of Białystok[d] |
 | |
 Białystok Викиҗыентыкта | |
Халык саны — 294 001 кеше (2011).[8]
ГеографияҮзгәртү
Шәһәр Супрасль елгасында, Төньяк Подлясье түбәнлегендә, Варшаудан 188 километр төньяк-көнчыгышрак урнакан.
ТарихҮзгәртү
Беренче тапкыр 1437 елда телгә алына.
1749 елда шәһәр статусы бирелә.
Речь Посполитаяның өченче бүлүе буенча (1795 ел) Пруссия составына кертелә. Тилзит солыхы буенча (1807 ел) Наполеон тарафыннан Русия империясе составына тапшырыла.
1842 елга кадәр Русия империясенең Белосток өлкәсе үзәге, 1842 елдан — Гродно губернасыеың өяз шәһәре.
Беренче бөтендөнья сугышыҮзгәртү
Беренче бөтендөнья сугышы барышында 1915 елның 13 августында шәһәр алманнар тарафыннан басып алына. 1918 елның мартында Белорус Халык Республикасы өлеше булып игълан ителә. 1919 елның 19 февралендә Польша тарафыннан басып алына. 1920 елның 28 июлендә Кызыл Армия Белостокны ала, шәһәрдә Польшаның коммунистик хөкүмәте оештырыла. Бер ай үткәч поляклар тарафыннан кайтарыла.
1919–1939 елларда — Польшаның Белосток воеводалыгының үзәге.
Икенче бөтендөнья сугышыҮзгәртү
1939 елның сентябрьдә алманнар тарафыннан басып алына, ләкин Молотов-Риббентроп килешүе буенча шунда ук ССРБ составына тапшырыла. 1944 елга кадәр БССРның Белосток өлкәсе үзәге булып торган. 1941 елның 27 июнендә алманнар шәһәрне кабаттан басып алалар, шуның белән бергә шәһәр тирәсендә Белосток-Минск сугышы барышында 10-нче совет армиясе чолганышка эләккән.
Нацист оккупациясе вакытында — Белосток окургы үзәге.
1944 елның июльдә шәһәр Кызыл Армия тарафыннан азат ителә, ә шул ук елның сентябрьдә Белосток янәшәсендә булган районнары белән Польшага тапшырыла.
ХалыкҮзгәртү
| 1857 | 1897[9] | 1921[10] | 1931[11] | 1950 | 1960 | 1970 | 1978 | 1988 | 2002 | 2011[8] |
| 13 787 | 66 032 | 76 792 | 91 335 | 68 503 | 120 921 | 168 500 | 211 600 | 264 309 | 291 660 | 294 001 |
Милли составҮзгәртү
|
1921 елдагы милли состав::[13]
|
|
ИкътисадҮзгәртү
Азык-төлек, агач эшкәртү, керамик сәнәгатьләре, машиналар төзү.
МәгарифҮзгәртү
Шәһәрдә 15 югары уку йорты урнаша; 1997 елда Белосток дәүләт университеты ачылган.
ГалереяҮзгәртү
Тимер юл вокзалы
Браницкийлар сарае
Иоанн Павел II һәйкәле
Белосток дәүләт университеты, хокук факультеты
Белосток университеты китапханәсе
Православ соборы
- Białystok — Kościół katedralny p.w. Wniebowzięcia NMP — A-192 z 24.01.1957 i z 28.01.1980.jpg
.jpg)
Шәһәрдә туганнарҮзгәртү
- Максим Литвинов (чын исем — Меер-Генох Моисеевич Валлах) — инкыйлабчы, ССРБ дәүләт эшлеклесе.
ИскәрмәләрҮзгәртү
- ↑ archINFORM — 1994.
- ↑ http://demografia.stat.gov.pl/bazademografia/Tables.aspx
- ↑ 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 3,11 3,12 3,13 3,14 3,15 3,16 3,17 3,18 3,19 3,20 http://www.bialystok.pl/pl/dla_mieszkancow/wschodzacy_bialystok/wspolpraca-zagraniczna.html
- ↑ http://klgd.ru/city/twins
- ↑ http://www.kaunas.lt/apie-kauna/miesto-partneriai/
- ↑ https://www.jelgava.lv/lv/pilseta/pilseta/sadraudzibas-pilsetas/
- ↑ Ф. Ш. Белосток // Энциклопедический словарь / мөхәррир И. Е. Андреевский, К. К. Арсеньев, Ф. Ф. Петрушевский — СПб: Брокгауз — Ефрон, 1891.
- ↑ 8,0 8,1 Ludność w gminach. Stan w dniu 31 marca 2011 r. - wyniki spisu ludności i mieszkań 2011 r.
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_lan_97_uezd.php?reg=354
- ↑ http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/51/Woj.bia%C5%82ostockie_miejscowo%C5%9Bci_1921.pdf
- ↑ http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/01/Woj.bia%C5%82ostockie-Polska_spis_powszechny_1931.pdf
- ↑ [1]
- ↑ [2]
- ↑ [3]