Электр йөртү көче

Электр йөртү көче (ЭЙК) (tat.lat. Elektr yörtü köçe(үле сылтама)) — скаляр физик зурлык, чит (потенциаль түгел) көчләрнең электр даими яки алмаш агымның чыганакларында эшен сыйфатлый.

Классик электродинамика

Электр · Магнетизм

Электр статикасы Кулон кануны Электр кыры көчәнешлелеге Гаусс теоремасы Электрик диполь моменты Электр коргылары Электр индукциясе Электр кыры Электростатик потенциал Электр көчәнеше Магнит статикасы Био — Савар — Лаплас кануны Ампер кануны Магнит моменты Магнит кыры Магнит агымы Магнит индукциясе Электродинамика Векторлар потенциалы Диполь Лиенар — Вихерт потенциаллары Лоренц көче Күчеш агымы Униполяр индукция Максвелл тигезләмәләре Электр агымы Электр йөртү көче Электромагнитик индукция Электромагнит нурланышы Электромагнит кыры Электр чылбыры Ом кануны Кирхгоф кагыйдәләре Индуктивлык Фарадей кануны Радиодулкын Резонатор Электрик сыешлык Электр үткәрүчәнлек Электр каршылыгы Үтә үткәрүчәнлек Электр импедансы Реактив каршылык Ковариант тәгъбир Электромагнитик кыр тензоры Энергия-импульс тензоры 4-потенциал 4-агым Билгеле галимнәр Һенри Кавендиш Майкл Фарадей Никола Тесла Андре-Мари Ампер Густав Роберт Кирхгоф Джеймс Клерк Максвелл Һенри Рудольф Һерц Альберт Абрахам Майкельсон Роберт Эндрюс Милликен

Шулай ук карагыз: Портал:Физика

Йомык үткәргечнең контурында ЭЙК уңай басма коргысының күчерүе механик эшенә тигез.

Үткәргечтә даими агым хасил булсын өчен, аның очларына электр йөртү көче (ЭЙК) куярга кирәк.

Электр йөртү көче чит көчләрнең Электр кыры көчәнешлелеге $E_{ex}$ белән тигезләмәсе бар, йомык контурда ($L$) :

${\mathcal {E}}=\oint E_{ex}dl$,

биредә $dl$ — контур озынлыгының өлеше

Электр йөртү көче Электр көчәнеше кебек Вольт белән үлчәнә.

ЭЙК чыганагында коргы электростатик көченә каршы юнәлештә хәрәкәт итә. Коргыны андый юнәлештә хәрәкәт итәргә чит көч мәҗбүр итә. Ул химик процесслар, магнит кыры тәэсире һәм кайбер башка сәбәпләр нәтиҗәсендә баллыкка килә.

Индукциянең Электр йөртү көче

Электр йөртү көче сәбәпләреннән берсе - тирәлектә магнит кыры үзгәреше була. Шушы күренеш Электромагнит индукциясе булып исемләнә.

Электр йөртү көче:

${\mathcal {E}}=-{\frac {\Delta \Phi }{\Delta t}}$

биредә $\Phi$ — Магнит агымы,

$S$ - контурның өслеге.

«−» басмасы - индукция агымы магнит агымының үзгәрәшенә тоткарлавын күрсәтә (Ленц кагыйдәсе).

Моны да карагыз

• Фарадей кануны
• Электр көчәнеше
• Электр кыры көчәнешлелеге

Әдәбият

• Савельев И.В. Глава X. Движение заряженных частиц. // Курс общей физики.. — 3. — М.: Наука. Гл. ред. физ.-мат. лит., 1988. — Т. 2. — С. 87-88. — 496 с. — 220 000 экз.