Умырзая, яки Галантус (лат. Galanthus) — Амариллислылар гаиләсеннән күпъеллык үләннәр төре.

Умырзая
Сурәт
Халыкара фәнни исем Galanthus L., 1753[1][2]
Таксономик ранг ыру[1]
Югарырак таксон Galantheae[d]
Таксонның халык атамасы Ошибка Lua в Модуль:Sources на строке 178: attempt to concatenate local 'letter' (a nil value).
Таксономик төр G. nivalis[d]
Җимеш төре тартмачык[d]
Төрләр ареалы харитасы
CITES Appendix Appendix II of CITES[d]
GRIN URL npgsweb.ars-grin.gov/gringlobal/taxonomygenus.aspx?id=4803[5]
 Умырзая Викиҗыентыкта

Атамасы үзгәртү

Аларның фәнни исеме-галантус, борынгы грек теленнән тәрҗемәдә "сөтле чәчәк" дигәнне аңлата. Алар амариллисовлар гаиләсенә керәләр. Барлыгы, гибридларны санамый, кимендә 18 төр бар. Матур төсле булу сәбәпле, Англиядә чәчәкләр «кар алкалары», ә Германиядә – «кар кыңгыраулары» дип аталган шигъри исемгә ия. Россиядә умырзаяларга бирелгән исем аларның бик иртә, әле кар эреп беткәнче үк, барлыкка килүе белән бәйле.

Таралышы үзгәртү

Умырзаялар күбесенчә Үзәк һәм Көньяк Европа территориясендә, Кара диңгез ярында, Каспий диңгезенең көнбатыш ярында һәм Кече Азиядә таралганнар.

Умырзаялар Кызыл китапка кертелгән, чөнки аларга юкка чыгу куркынычлыгы яный. Хәер, алар декоратив үсемлекләр дә дип саналалар. Чәчәк үстерүчеләр аларны бакчаларда үстерәләр.


Тасвирлама үзгәртү

Умырзаялар зур төркемнәр белән үсәләр. Башта чәчәкләр кояшка тартылалар, әмма вакытлар узу белән бутоннар баш ияләр. Форма буенча алар кыңгырауларны хәтерләтәләр. Умырзая чәчәге бер тамчы карга охшаган. Чәчәкнең куе яшел яки яшькелт төстәге ике яфрагы бар. Үсемлекнең озынлыгы 10-20 см була ала. Чәчәге алты нәфис таҗдан тора. Аларның өчесе эчке рәттә, ә калганнары аларны әйләндереп ала. Чәчәк ату чоры 2 атна дәвам итә. Чәчәкләр кар эреп беткәннән соң юкка чыга.

Урман умырзаясы элек-электән яз, чисталык, яшьлек һәм сафлык символы булып тора, шулай ук бүгенгесенә дә, киләчәгенә дә сөенергә, уңышсызлыклар турында хатирәләрне үз йөрәгеннән куарга кирәклеге турында сөйли. Шуңа күрә бу назлы, матур чәчәкләрнең бик популяр булуы гаҗәп тә түгел.

Искәрмәләр үзгәртү

Чыганаклар үзгәртү