Wikipedia

Туймазы

(Туймазы (шəhəр) битеннән юнәлтелде)

Туймаз́ы (рус. Туймазы) — Башкортстанның Туймазы районы үзәге, 1960 елдан шәһәр статусына ия. 65,9 мең кеше яши. Үсән елгасы буена урнашкан.

Туймазы
БайракИлтамга
Нигезләнү датасы 1912
Сурәт
Дәүләт  Россия
Нәрсәнең башкаласы Туймазы районы
Административ-территориаль берәмлек Туймазы районы
Халык саны 68 256 (1 гыйнвар 2018)[1]
Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек 120 метр
Мәйдан 43 км²
Почта индексы 452750
Рәсми веб-сайт tujmazy.ucoz.ru
Беренче язма телгә алу 1912
Җирле телефон коды 34782
Карта
 Туймазы Викиҗыентыкта

Тарихи мәгълүматлар үзгәртү

Төзелеп килүче Бөгелмә – Уфа тимер юлы станциясе буларак 1912 елдан билгеле. Исеме – Туймазы елгасыннан.[2] 1923 елның маенда волостьларның эреләтүе барышында Төмәнәк, Түбән Зәет, Атнагол һәм Югары Бишенде волостьлары бер Атнагол волостенә берләштерелә, үзәге итеп Туймазы станциясе бистәсе тәгаенләнә.
1930 елдан – Туймазы районы үзәге. 1937 елда эшчеләр бистәсе статусын ала. Шул ук елда Кандыр һәм Туймазы районнарына бүленә, 1956 елда кире берләштерелә. Туймазы шәһәренә һәм районы язмышына хәлиткеч тәэсир нефть ятмаларының табылуы ясый. 1944 елда Нарыш авылы янында (хәзерге Октябрьский) девон катламнары ачыла. Шул ук елда Туймазыда махсус геофизик экспедиция оештырыла.

Халык үзгәртү

1917 елда станция Төмәнәк вулысына карый.

Халык саны
1939[3]1959[3]1967[4]1970[3]1979[3]1986[4]1987[5]1989[3]1992[4]1996[4]
9220↗22 996↗31 000↗36 721↗43 658↗52 000↗54 000↗58 408↗60 800↗63 700
1998[4]2000[4]2001[4]2002[3]2003[4]2005[4]2006[4]2007[4]2008[6]2009[7]
→63 700↘63 400↘63 200↗66 687↗66 700↘66 300↘65 900↘65 600↗65 706↗65 750
20102011[4]2012[8]2013[9]2014[10]2015[11]2016[12]2017[13]1 гый 2018[1]1 гый 2019[14]
↗66 836↘66 800↗66 924↗67 088↗67 587↗68 037↗68 340↗68 410↘68 256↗68 587
2020[15]2021[16]
↘68 246↗68 349

2002 елгы сан алу буенча Туймазыда иң күбе татарлар яши (44,2%). Чынлыкта бу сан тулы түгел. 25,3% башкорт итеп язылган, руслар – 27,7%.

Мәдәният үзгәртү

1990 елда Туймазыда Татар драма театры эшли башлый. Ул Башкортстанда икенче профессиональ татар театры.

Дин үзгәртү

Ислам
Христианлык

Танылган шәхесләр үзгәртү

Искәрмәләр үзгәртү

  1. ↑ 1,0 1,1 26. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года — Федераль дәүләт статистикасы хезмәте.
  2. ↑ Сайт Туймазинского района. История, archived from the original on 2017-07-05, retrieved 2011-07-05 
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 Население Башкортостана:XIX-XXI века: статистический сборник. — 2008.
  4. ↑ 4,00 4,01 4,02 4,03 4,04 4,05 4,06 4,07 4,08 4,09 4,10 4,11 Народная энциклопедия «Мой город». Туймазы. 2013-10-09 тикшерелгән.
  5. ↑ Народное хозяйство СССР за 70 лет : [арх. 28 июнь 2016] : юбилейный статистический ежегодник / Государственный комитет СССР по статистике. — Москва : Финансы и статистика, 1987. — 766 с.
  6. ↑ 1.5. Численность населения республики Башкортостан по муниципальным образованиям на 1 января 2009 года
  7. ↑ Численность постоянного населения Российской Федерации по городам, посёлкам городского типа и районам на 1 января 2009 года. 2014-01-02 тикшерелгән.
  8. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям. Таблица 35. Оценка численности постоянного населения на 1 января 2012 года. 2014-05-31 тикшерелгән.
  9. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 года. — М.: Федеральная служба государственной статистики Росстат, 2013. — 528 с. (Табл. 33. Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, городских населённых пунктов, сельских населённых пунктов). 2013-11-16 тикшерелгән.
  10. ↑ Таблица 33. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2014 года. 2014-08-02 тикшерелгән.
  11. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2015 года. 2015-08-06 тикшерелгән.
  12. ↑ http://www.gks.ru/free_doc/doc_2016/bul_dr/mun_obr2016.rar
  13. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2017 года (2017-07-31). әлеге чыганактан 2017-07-31 архивланды. 2017-07-31 тикшерелгән.
  14. ↑ Численность населения муниципальных образований Республики Башкортостан — 2019.
  15. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2020 года.
  16. ↑ Таблица 5. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, городских округов, муниципальных районов, муниципальных округов, городских и сельских поселений, городских населенных пунктов, сельских населенных пунктов с населением 3000 человек и более (XLSX). 2022-09-01 тикшерелгән.

Сылтамалар үзгәртү


Чыганак — https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Туймазы&oldid=4141677