Реваз Салуквадзе
Реваз Георгиевич Салуквадзе (1929-2000) - Совет һәм Грузия физик һәм җәмәгать эшлеклесе, физика һәм математика докторы (1974), профессор (1974), Грузия ССР Фәннәр академиясе корреспондент әгъзасы (1979), Грузия Милли Фәннәр Академиясе академигы (1993). Сухуми физика һәм технология институты директоры (1974-1993). СССР халык депутаты (1989-1991).
| гөрҗ. რევაზ სალუქვაძე | |
| Җенес | ир-ат |
|---|---|
| Ватандашлык |
 СССРГөрҗистан |
| Туу датасы | 15 сентябрь 1929 |
| Туу урыны | Тбилиси, Грузия ССР, СССР |
| Үлем датасы | 22 октябрь 2000[1][2] (71 яшь) |
| Үлем урыны | Тбилиси, Гөрҗистан |
| Җирләнгән урыны | кладбище Сабуртало[d] |
| Һөнәр төре | физик |
| Эшчәнлек өлкәсе | физика плазмы[d] |
| Эш урыны | Сухумский физико-технический институт[d], Тбилиси дәүләт унивирситеты[d] һәм Институт физики имени Э. Андроникашвили[d] |
| Башкарган вазыйфа | народный депутат СССР[d] һәм Member of the Supreme Council of the Republic of Georgia[d] |
| Әлма-матер | Тбилиси дәүләт унивирситеты[d] һәм Объединённый институт ядерных исследований[d] |
| Гыйльми дәрәҗә | профессор[d] |
| Академик дәрәҗә | физика-математика фәннәре докторы[d] (1974) |
| Фәнни җитәкче | Бруно Максимович Понтекорво[d] |
| Сәяси фирка әгъзасы | Единая Коммунистическая партия Грузии[d][3] |
| Әгъзалык | Грузиянең Милли фәннәр академиясе |
| Бүләкләр | |
Биография үзгәртү
1929-нче елның 30 гыйнварында Грузия ССРның Тбилиси шәһәрендә туган.
1947 - 1952 елларда Тбилиси дәүләт университетының физика факультетында укый һәм аны мактау билгесе белән тәмамлый.
1952-нче елдан Б.М.Понтекорво күзәтүе астында аспирант һәм фәнни ярдәмче булып ОИЯИ атом проблемалары лабораториясендә тикшеренү эшендә Советлар Союзында беренчеләрдән булып куык камераларын уйлап табучы була һәм бу камерада 1957-нче елдан бирле синхроциклотрон нурында экспериментлар үткәрә.
1959 елдан башлап Грузия ССР Фәннәр академиясенең Физика институтында тикшерүче һәм Абхаз дәүләт университетында техник физика кафедрасы мөдире булып педагогик эшчәнлеген дәвам итә. Шул ук вакытта 1970 - 1971-нче елларда Тбилиси дәүләт университетының физика кафедрасы деканы була. 1974 елдан 1993 елга кадәр Сухуми физика һәм техника институтында директор вазифасын үти. Шул ук вакытта ул Грузия Милли Фәннәр Академиясенең Гамәли Проблемалар Фәнни Советы Рәисе һәм 1997 елдан БДБ илләре Атом энергиясен куллану буенча комиссиясе әгъзасы булып тора [4] [5] [6] .
Фәнни-педагогик эшчәнлеге һәм фәнгә керткән өлеше үзгәртү
Р.Г.Салуквадзеның төп фәнни-педагогик эшчәнлеге плазма физикасы өлкәсендәге проблемалар белән бәйле. Ул тискәре пи-мезоннарның җитмеш мегаэлектронволт һәм биш гигаэлектронволт көче белән үзара тәэсире буенча тикшеренүләр алып барган, атом реакцияләренең яңа законнарын булдырган.
1962-нче елда ул "Куык камерасы һәм аны югары энергия кисәкчәләрен өйрәнүдә куллану" темасы белән кандидатлык диссертациясен яклый. 1974-нче елда физика һәм математика фәннәре докторы дәрәҗәсе өчен "Куык камералары һәм пионнарның нейтроннар һәм углерод ядрәләре белән үзара бәйләнешен өйрәнүнең кайбер сораулары" темасына докторлык диссертациясен яклауга ирешә. 1974-нче елда ул СССРның Югары аттестация комиссиясе тарафыннан профессор академик титулына лаек булды. 1979 елда Грузия ССР Фәннәр академиясенең тиешле әгъзасы, 1993 елда Грузия Фәннәр академиясенең тулы әгъзасы итеп сайланды. Р.Г. Салуквадзе ике йөздән артык фәнни эш, шул исәптән монографияләр авторы [4] [6] [5].
Иҗтимагый-сәяси эшчәнлеге үзгәртү
1989 - 1991 елларда ул СССР Югары Советының икътисадый реформасы комитеты әгъзасы һәм Сухумнан сайланган СССР Халык депутаты була - Абхазия АССРның 481 номерлы Ленин Милли Территориаль Сайлау округы.
Төп хезмәтләре үзгәртү
- Пузырьковая камера и ее применение в исследованиях частиц высоких энергий. - Тбилиси, 1961. - 84 с.
- Некоторые вопросы методики пузырьковых камер и изучение взаимодействия пионов с нейтронами и ядрами углерода. - Тбилиси, 1974. - 236 с.
- Об экологически чистых способах использования сероводорода Черного моря / Р. Г. Салуквадзе, В. С. Цыпин, З. Е. Чиковани. - М. : ЦНИИ информ. и техн.-экон. исслед. по атом. науке и технике, 1991. - 14 с. (Препринт. Сухум. физ.-техн. ин-т им. И. Н. Векуа; СФТИ-91-13)
- Об оценках средней множественности при взаимодействии быстрых заряженных частиц с веществом / М. З. Максимов, Р. Г. Салуквадзе, З. Е. Чиковани. - Дубна : ОИЯИ, 1995. - 19 с. (Препринт. Объед. ин-т ядер. исслед.; Р15-95-219)
Бүләкләре үзгәртү
Искәрмәләр үзгәртү
- ↑ http://science.org.ge/?p=6151
- ↑ https://persons-info.com/persons/SALUKVADZE_Revaz_Georgievich
- ↑ http://www.parliament.ge/en/parlamentarebi/wina-mowvevis-parlamentebi/saqartvelos-respublikis-pirveli-mowvevis-uzenaesi-sabcho-1990-1991-ww/saluqvadze-revaz.page
- ↑ 4,0 4,1 Академики АН Грузии // Национальная академия наук Грузии(груз.)(ингл.)
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Памяти учёного / Еженедельник ОИЯИ
- ↑ 6,0 6,1 6,2 Физики: Биогр. справочник / Ю. А. Храмов. - Киев : Наук. думка, 1977. - 509 с
Әдәбият үзгәртү
- Физики: Биогр. справочник / Ю. А. Храмов. - Киев : Наук. думка, 1977. - 509 с.