Wikipedia

Нарат җиләге

үсемлек

Нарат җиләге(лат. Vaccinium vitis-idaea) — арчанчалар семьялыгыннан мәңге яшел куакчык. Ялтырап торган яшел яфраклы, алсу чук чәчкәле, вак кына әче кызыл җимешле, җиргә түшәлүче үсемлек; продукциясе 20–25 кг/га.

Нарат җиләге
Сурәт
Кыскача исем V. vitis-idaea
Халыкара фәнни исем Vaccinium vitis-idaea L., 1753[1]
Таксономик ранг төр[1]
Югарырак таксон Vaccinium[d][1]
Таксонның халык атамасы Preiselbeere[2][3], Cowberry[4], Rode bosbes[5], Lingonberry[4], lingonberry[6], brusnice brusinka[7], rode bosbes[3], airelle rouge[3], cowberry[3], taigapuolukka[8], コケモモ[9], ヒロハコケモモ[9], オオバコケモモ[9], kiitmik[10], 越橘[11], 温普[11], 红豆[11], 牙疙瘩[11], 越桔[12], 越桔[13][14], 越橘[14][15][16][…], 越橘叶[14] һәм 越桔（温普乌饭树）[14]
Җимеш төре җиләк[d]
Нәрсәнең чыганагы нарат җиләге[d]
ХТСБ саклану статусы югалу куркынычы иң аз булган[d][17]
Ареал таксона Кытай[15][16] һәм Шеңҗан-Уйгыр автономияле районы[18]
Ссылка на авторов таксона L.
GRIN URL npgsweb.ars-grin.gov/gringlobal/taxonomydetail.aspx?id=41069[19]
 Нарат җиләге Викиҗыентыкта
Ботаник тасвирлама

Таралуы үзгәртү

Төньяк ярымшарның уртача һәм салкын поясларында таралган.

ТР территориясендә ылыслы, катнаш һәм яфраклы урманнарда үсә.

Ботаник тасвирлама үзгәртү

 
Чәчәкләре

25 см га кадәр биеклектәге үсемлек, озын шуышма тамырчалы. Сабагы туры, тармаклы. Яфраклары вак, эллипссыман, итләч, өсте куе яшел, ялтыравыклы, асты ачык яшел, тонык, таркау көрән нокталы. Чәчәкләре аксыл-алсу, иенке чукларда, җиңелчә генә хуш исле. Җимеше – күп орлыклы, шарсыман ачык-кызыл җиләк. Май–июньдә чәчәк ата. Җимешләре август–сентябрьдә өлгерә. Күбесенчә тамырчалардан үрчи.

Куллану үзгәртү

Җимеш һәм яфракларында органик кислоталар, шикәр, дуплау матдәләре, С һәм Р витамины, эфир мае бар.

Җиләкләре татлы ашамлыклар әзерләүдә файдаланыла.

Халык медицинасында яфрак төнәтмәсе бәвел кудыру һәм антисептик чара, бал белән пешерелгән нарат җиләге үпкә туберкулёзын дәвалауда кулланыла.

Яфрагын тире иләү өчен кулланырга була.

Декоратив, баллы үсемлек.[20]

Искәрмәләр үзгәртү

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Linnaeus C. Species Plantarum: Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas — 1753.
  2. ↑ FloraWeb
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Бельгийский список видов
  4. ↑ 4,0 4,1 Кызыл китап — 1964.
  5. ↑ Nederlands Soortenregister
  6. ↑ АКШ авыл хуҗалыгы министрлыгының үсемлекләр базасы
  7. ↑ Portál informačního systému ochrany přírody — Agentura ochrany přírody a krajiny České republiky.
  8. ↑ Finnish Biodiversity Information Facility — 2012.
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 米倉浩司, 梶田忠 BG Plants: Japanese name–scientific name index (YList)
  10. ↑ https://saintlawrenceislandyupik.github.io/web_tools/index_dictionary_1.html
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 Institute of Botany, Chinese Academy of Sciences List of plant species in China (2022 Edition) — 2022. — doi:10.12282/PLANTDATA.0061
  12. ↑ Flora Reipublicae Popularis Sinicae, volume 57(3) / мөхәррир Ф. Жуйчжэн — 1991.
  13. ↑ 彭莳嘉, 罗源, 蔡宏宇 et al. 全球变化情景下的中国木本植物受威胁物种名录, A new list of threatened woody species in China under future global change scenarios // 生物多样性 — 2022. — ISSN 1005-0094 — doi:10.17520/BIODS.2021459
  14. ↑ 14,0 14,1 14,2 14,3 庄会富, 王亚楠, 王趁 һ.б. A Scientific Dataset of useful plants of China, 中国有用植物数据集 — 2021. — doi:10.11922/SCIENCEDB.J00001.00212
  15. ↑ 15,0 15,1 王洪峰, 董雪云, 穆立蔷 黑龙江省野生维管植物名录, Checklist of tracheophyte in Heilongjiang Province // 生物多样性 — 2022. — ISSN 1005-0094 — doi:10.17520/BIODS.2022184
  16. ↑ 16,0 16,1 刘培亮, 卢元, 岳明 et al. 陕西省维管植物名录(2021版) // 生物多样性 — 2022. — ISSN 1005-0094 — doi:10.17520/BIODS.2022061
  17. ↑ The IUCN Red List of Threatened Species 2022.2 — 2022.
  18. ↑ (unspecified title) — doi:10.17520/biods.2023124
  19. ↑ GRIN үсемлекләр таксономиясе
  20. ↑ https://tatarica.org/tat/razdely/priroda/rastitelnost/narat-ilge
Чыганак — https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Нарат_җиләге&oldid=4151265