Казакъ игенчелек фәнни-тикшеренү институты

В. Р. Уильямс исемендәге Казакъ игенчелек һәм үсемлекчелек фәнни-тикшеренү институты - Казакъстан Республикасы Авыл хуҗалыгы министрлыгы карамагында игенчелек һәм үсемлекчелек мәсьәләләре белән шөгыльләнүче әйдәп баручы координация үзәге.

Казакъ ССР халык комиссарлары Шурасы карары белән 1934 елда төзелгән. 2002 елда КР Хөкүмәте карары белән "Игенчелек һәм үсемлекчелек фәнни-җитештерү үзәге" Республика дәүләт казна предприятиесе булып үзгәртелә. Алматы өлкәсенең Карасай районы Алмалыбалык бистәсендә урнашкан. 19 бүлекчәдән һәм лабораторияләрдән тора(2008). 1961 елдан аспирантура эшли.

Институтның төп юнәлешләре үзгәртү

  • төбәк туфрак һәм су ресурсларын саклап, теләсә нинди хуҗалык структурасы шартларына туры килгән экологик чиста һәм югары җитештерүчәнлектәге агроландшафт игенчелек системасын булдыру;
  • иген, кузаклы һәм техник культураларның, бөртекле культураларның корылыкка, авыруларга һәм корткычларга чыдам үсемлекләрнең яңа мул продуктлы сортларын һәм гибридларын җитештерү, шулай ук аларны орлыктан үстерүнең нәтиҗәлелеген арттыру;
  • дөньякүләм фәнни казанышларны һәм алдынгы тәҗрибәне җитештерүгә кертү.

Институт сугарыла, сугарылмый торган һәм уңдырышлы җирләр өчен төбәк игенчелек системаларын өйрәнә, төп кыр культуралары, чимал һәм энергетика җитештерүдә туфракның уңдырышлылыгын саклауны тәэмин итә, запасларны эффектив кулланырга мөмкинлек бирүче эффектив ысуллар уйлап чыгару; минераль һәм органик ашламалар куллану, сугару вакыты һәм ясалма сугару ысуллары һәм технологияләре, республиканың көньяк-көнчыгыш зонасын гидромодульләр белән тәэмин итү белән шөгыльләнә. Аның нәтиҗәләре республиканың 9 өлкәсендә производствога кертелгән. Казакъстанның көнбатыш, көнчыгыш һәм көньяк-көнчыгыш төбәкләрендә 0,4 млн гектар җирне биоклиматик ресурслар һәм игенчелек системалары белән идентификацияләү нәтиҗәсендә агроэкологик иген культураларын районлаштыру гамәлгә ашырыла.

Институт 250дән артык авыл хуҗалыгы культуралары сортлары һәм гибридлары чыгарган һәм шуларның 88ен районлаштырган. Фәнни институтның ачышлары һәм уйлап табулары 24 патент алган (2008).[1]

Чыганаклар үзгәртү

  1. Қазақстан Энциклопедиясы