Wikipedia

Глобаль тынычлык индексы

Глобаль тынычлык индексы (Global Peace Index/GPI) – илләрнең һәм регионнарның чагыштырмача тынычлылыгын үлчәү торышлыгы. Бу индекс Economist журналының мәгълүмат берлеге (ингл.) туплаган һәм берләштергән мәгълүматлар нигезендә халыкара экспертлар түгәрәкләре һәм җыелышлары фикерләрен исәпкә алып Икътисад һәм тынычлык институты (ингл.) (Institute for Economics and Peace/IEP) тарафыннан барлыкка китерелгән. Исемлек буенча мәгълүматлар беренче тапкыр 2007 елның май аенда бастырылды, соңгырак чыгарылышлары 2008 елның май, 2009 елның 2 июнь, 2010 елның 10 июнь, 2011 елның 25 май һәм иң соңгысы 2012 елның июнь аенда пәйда булды. Бу дөнья илләренең тынычлылыгы буенча эзләнүләренә нигезләнгән иң беренче рейтингы дип санала. Соңгы чыгарылышына 158 ил кертелгән (2007 елда 121 иде). Бу индекс Кофи Аннан, Далай-лама XIV, архиепископ Десмонд Туту, Финләндия байрагы Финләндияның элекке президенты Мартти Ахтисаари, Нобель бүләге лауреаты Мөхәммәт Юныс, икътисад галиме Джеффри Сакс, Ирландия байрагы Ирландияның элекке президенты Мэри Робинсон, һәм АКШ байрагы АКШның элекке АКШ президенты Джимми Картер тарафыннан якланылды. Исәпкә алынган факторлар арасында илдәге җинаятьчелек дәрәҗәсе, һәм илнең тышкы мөнәссәбәтләренә тәэсир итүче хәрби чыгымнары һәм сугыш факторлары. Индексның яңа чыгарылышы елдан елга Лондон, Вашингтон, Нью-Йорк ( БМО баш-фатиры) һәм Брюссельда урын анарга багышланган вакыйгалар белән җәмәгатьчелек игътибарына җәлеп ителә.

2013 Глобаль тынычлык индексы мәгълүматларын күрсәтүче дөнья харитасы. Яшелрәк күренгән илләр тынычрак, кызылрак күренгәннәре – тынычсызрак дип билгеләнә.
2007-2011 Глобаль тынычлык индексы чыгарылышларына кергән илләр саны үзгәрешләре.

Методология үзгәртү

Тәнкыйть һәм җавап үзгәртү

Глобаль тынычлык индексы рейтингы үзгәртү

 
2012 елгы Глобаль тынычлык индексы нәтиҗәләре.

Тынычрак дип саналган милләтләр азрак баллар җыйган. Рейтинглары яшел зонада булган илләр дөньяның иң тыныч 20%ка керә, кызыл зонасындагылары – тынычлык дәрәҗәсе иң түбән 20% булганнары төркемендә.[1]

Ил 2012 Ранг 2012 Баллары 2011 Ранг 2011 Баллары 2010 Ранг 2010 Баллары 2009 Ранг 2009 Баллары 2008 Ранг 2008 Баллары 2007 Ранг 2007 Баллары
  Исландия 1 1.113 1 1.148 2 1.212 4 1.225 1 1.176
  Дания 2 1.239 4 1.289 7 1.341 2 1.217 2 1.343 3 1.377
  Яңа Зеландия 2 1.239 2 1.279 1 1.188 1 1.202 4 1.350 2 1.363
  Канада 4 1.317 8 1.355 14 1.392 8 1.311 11 1.451 8 1.481
  Япония 5 1.326 3 1.287 3 1.247 7 1.272 5 1.358 5 1.413
  Австрия 6 1.328 6 1.337 4 1.290 5 1.252 10 1.449 10 1.483
  Ирландия 6 1.328 11 1.370 6 1.337 12 1.333 6 1.410 4 1.396
  Люксембург 7 1.341 13 1.341 9 1.446
  Словения 8 1.330 10 1.358 11 1.358 9 1.322 16 1.491 15 1.539
  Финләндия 9 1.348 7 1.352 9 1.352 9 1.322 8 1.432 6 1.447
  Швейцария 10 1.349 16 1.421 18 1.424 18 1.393 12 1.465 14 1.526
  Бельгия 11 1.376 14 1.413 17 1.400 15 1.359 15 1.485 11 1.498
  Катар 12 1.395 12 1.398 15 1.394 16 1.392 33 1.694 30 1.702
  Чехия 13 1.396 5 1.320 12 1.360 11 1.328 17 1.501 13 1.524
  Швеция 14 1.419 13 1.401 10 1.354 6 1.269 13 1.468 7 1.478
  Алмания 15 1.424 15 1.416 16 1.398 16 1.392 14 1.475 12 1.523
  Португалия 16 1.470 17 1.453 13 1.366 14 1.348 7 1.412 9 1.481
  Маҗарстан 17 1.476 20 1.495 20 1.495 27 1.575 18 1.576 18 1.575
  Норвегия 18 1.480 9 1.356 5 1.322 2 1.217 3 1.343 1 1.357
  Бутан 19 1.481 34 1.693 36 1.665 40 1.667 26 1.616 19 1.611
  Малайзия 20 1.485 19 1.467 22 1.539 26 1.561 37 1.721 37 1.744
  Маврикий 21 1.487
  Австралия 22 1.494 18 1.455 19 1.467 19 1.476 27 1.652 25 1.664
  Сингапур 23 1.521 24 1.585 30 1.624 23 1.533 29 1.673 29 1.692
  Һоңкоң 23 1.608 23 1.657
  Польша 24 1.524 22 1.545 29 1.618 32 1.599 31 1.687 27 1.683
  Испания 25 1.548 28 1.641 25 1.588 28 1.577 30 1.683 21 1.633
  Словакия 26 1.590 23 1.576 21 1.536 24 1.539 20 1.576 17 1.571
  Кытай Җөмһүрияте 27 1.602 27 1.638 35 1.664 37 1.652 44 1.779 36 1.731
  Нидерланд патшалыгы 28 1.606 25 1.628 27 1.610 22 1.531 22 1.607 20 1.620
  Бөекбритания 29 1.609 26 1.631 31 1.631 35 1.647 49 1.801
  Чили 30 1.616 38 1.710 28 1.616 20 1.481 19 1.576 16 1.568
  Ботсвана 31 1.621 35 1.695 33 1.641 34 1.643 46 1.792 42 1.786
  Румыния 32 1.627 40 1.742 45 1.749 31 1.591 24 1.611 26 1.682
  Уругвай 33 1.628 21 1.521 24 1.568 25 1.557 21 1.606 24 1.661
  Вьетнам 34 1.641 30 1.670 38 1.691 39 1.664 37 1.720 35 1.729
  Хорватия 35 1.648 37 1.699 41 1.707 49 1.741 60 1.926 67 2.030
  Коста-Рика 36 1.659 31 1.681 26 1.590 29 1.578 34 1.701 31 1.702
  Лаос 37 1.662 32 1.687 34 1.661 45 1.701 51 1.810
  Италия 38 1.690 45 1.775 40 1.701 36 1.648 28 1.653 33 1.724
  Болгария 39 1.699 53 1.845 50 1.785 56 1.775 57 1.903 54 1.936
  Франция 40 1.710 36 1.697 32 1.636 30 1.579 36 1.707 34 1.729
  Эстония 41 1.715 47 1.798 46 1.751 38 1.661 35 1.702 28 1.684
  Көньяк Корея 42 1.734 50 1.829 43 1.715 33 1.627 32 1.691 32 1.719
  Литва 43 1.741 43 1.760 42 1.713 43 1.687 41 1.723 43 1.788
  Аргентина 44 1.763 55 1.852 71 1.962 66 1.851 56 1.895 52 1.923
  Латвия 45 1.774 46 1.793 54 1.827 54 1.773 39 1.723 47 1.848
  Берләшкән Гарәп Әмирлекләре 46 1.785 33 1.690 44 1.739 40 1.667 42 1.745 38 1.747
  Күвәйт 47 1.792 29 1.667 39 1.693 42 1.680 45 1.786 46 1.818
  Мозамбик 48 1.796 48 1.809 47 1.779 53 1.765 50 1.803 50 1.909
  Намибия 49 1.804 54 1.850 59 1.864 65 1.841 77 2.042 64 2.003
  Гана 50 1.807 42 1.752 48 1.781 52 1.761 40 1.723 40 1.765
  Замбия 51 1.830 52 1.833 51 1.813 58 1.779 53 1.856 53 1.930
  Сьерра-Леоне 52 1.855 61 1.904 53 1.818
  Лесото 53 1.864
  Марокко 54 1.867 58 1.887 58 1.861 63 1.811 63 1.954 48 1.893
  Танзания 55 1.873 56 1.858 55 1.832 59 1.796 58 1.919 57 1.966
  Буркина Фасо 56 1.881 51 1.832 57 1.852 71 1.905 81 2.062
  Җибути 56 1.881
  Монголия 58 1.884 57 1.880 92 2.101 89 2.040 88 2.155
  Оман 59 1.887 41 1.743 23 1.561 21 1.520 25 1.612 22 1.641
  Малави 60 1.894 39 1.740 51 1.813 47 1.711 73 2.024 68 2.038
  Панама 61 1.899 49 1.812 61 1.878 59 1.798 48 1.797 45 1.798
  Үрдүн 62 1.904 64 1.918 68 1.948 64 1.832 65 1.969 63 1.997
  Индонезия 63 1.913 68 1.979 67 1.946 67 1.853 68 1.983 78 2.111
  Сербия 64 1.920 84 2.071 90 2.071 78 1.951 85 2.110 84 2.181
  Босния һәм Герцеговина 65 1.923 60 1.893 60 1.873 50 1.755 66 1.974 75 2.089
  Албания 66 1.927 63 1.912 65 1.925 75 1.925 79 2.044
  Молдавия 66 1.927 59 1.892 66 1.938 75 1.925 83 2.091 72 2.059
  Македония 68 1.935 78 2.048 83 2.048 88 2.039 87 2.119 82 2.170
  Гайана 69 1.937 88 2.112 91 2.095
  Куба 70 1.951 67 1.964 72 1.964 68 1.856 62 1.954 59 1.968
  Украина 71 1.953 69 1.995 97 2.115 82 2.010 84 2.096 80 2.150
  Тунис 72 1.955 44 1.765 37 1.678 44 1.698 47 1.797 39 1.762
  Кипр Республикасы 73 1.957 71 2.013 76 2.013 48 1.737 52 1.847 51 1.915
  Гамбия 74 1.961 62 1.910 63 1.890
  Габон 75 1.972 81 2.059 74 1.981 51 1.758 55 1.878 56 1.952
  Парагвай 76 1.973 66 1.954 77 2.019 73 1.916 70 1.997 55 1.946
  Греция 77 1.976 65 1.947 62 1.887 57 1.778 54 1.867 44 1.791
  Сенегал 78 1.994 77 2.047 79 2.031 80 1.984 71 2.011 65 2.017
  Перу 79 1.995 85 2.077 89 2.067 79 1.972 80 2.046 70 2.056
  Непал 80 2.001 95 2.152 82 2.044
  Монтенегро 81 2.006 89 2.113
  Никарагуа 81 2.006 72 2.021 64 1.924 61 1.801 59 1.919 66 2.020
  Бразилия 83 2.017 74 2.040 83 2.048 85 2.022 90 2.168 83 2.173
  Боливия 84 2.021 76 2.045 81 2.037 81 1.990 78 2.043 69 2.052
  Эквадор 85 2.028 90 2.116 101 2.185 109 2.211 100 2.274 87 2.219
  Свазиленд 85 2.028 69 1.995 73 1.966
  Экваториаль Гвинея 87 2.039 75 2.041 68 1.948 61 1.801 64 1.964 71 2.059
  АКШ 88 2.058 82 2.063 85 2.056 83 2.015 97 2.227 96 2.317
  Кытай Халык Җөмһүрияте 89 2.061 80 2.054 80 2.034 74 1.921 67 1.981 60 1.980
  Доминикан Җөмһүрияте 90 2.068 91 2.125 93 2.103 70 1.890 82 2.069 74 2.071
  Бангладеш 91 2.071 83 2.070 87 2.058 90 2.045 86 2.118 86 2.219
  Гвинея 92 2.073 92 2.126
  Папуа — Яңа Гвинея 93 2.076 94 2.139 95 2.113 93 2.059 95 2.224 88 2.223
  Тринидад һәм Тобаго 94 2.082 79 2.051 94 2.107 87 2.035 98 2.230 94 2.286
  Ангола 95 2.105 87 2.109 86 2.057 100 2.105 110 2.364 112 2.587
  Камерун 97 2.113 86 2.104 106 2.210 95 2.073 92 2.182 76 2.093
  Уганда 98 2.121 96 2.159 100 2.165 103 2.140 114 2.391 104 2.489
  Таҗикстан 99 2.124 103 2.225
  Мадагаскар 99 2.124 105 2.239 77 2.019 72 1.912 43 1.770 41 1.766
  Либерия 101 2.131 96 2.159 99 2.148
  Мали 102 2.132 100 2.188 109 2.240 96 2.086 99 2.238
  Шри-Ланка 103 2.145 126 2.407 133 2.621 125 2.485 125 2.584 111 2.575
  Конго Җөмһүрияте 104 2.148 98 2.165 102 2.192 106 2.202 117 2.417
Казакъстан  Казакъстан 105 2.151 93 2.137 95 2.113 84 2.018 72 2.018 61 1.995
  Согуд Гарәбстаны 106 2.178 101 2.192 107 2.216 104 2.167 108 2.357 90 2.246
  Гаити 107 2.179 113 2.288 114 2.270 116 2.330 109 2.362
  Камбоджа 108 2.207 115 2.301 111 2.252 105 2.179 91 2.179 85 2.197
  Белорусия 109 2.208 112 2.283 105 2.204 98 2.103 94 2.194
  Үзбәкстан 110 2.219 109 2.260 110 2.242 106 2.202 111 2.377 110 2.542
  Мисыр 111 2.220 73 2.023 49 1.784 54 1.773 69 1.987 73 2.068
  Сальвадор 111 2.220 102 2.215 103 2.195 94 2.068 89 2.163 89 2.244
  Ямайка 113 2.222 106 2.244 98 2.138 102 2.111 96 2.226 81 2.164
  Бенин 114 2.231
  Әрмәнстан 115 2.238 109 2.260 113 2.266
  Нигер 116 2.241 119 2.356
  Төрекмәнстан 117 2.242 108 2.248 117 2.295 101 2.110 102 2.302
  Бәхрәйн 118 2.247 123 2.398 70 1.956 69 1.881 74 2.025 62 1.995
  Руанда 119 2.250 99 2.185 75 2.012 86 2.027 76 2.030
  Кения 120 2.252 111 2.276 120 2.369 113 2.266 119 2.429 91 2.258
  Әлҗәзаир 121 2.255 129 2.423 116 2.277 110 2.212 112 2.378 107 2.503
  Эритрея 122 2.264 104 2.227
  Венесуэла 123 2.278 124 2.403 122 2.387 120 2.381 123 2.505 102 2.453
  Гватемала 124 2.287 125 2.405 112 2.258 111 2.218 103 2.328 93 2.285
  Мавритания 125 2.301 130 2.425 123 2.389 124 2.478 120 2.435
  Таиланд 126 2.303 107 2.247 124 2.393 118 2.353 118 2.424 105 2.491
  Көньяк Африка Җөмһүрияте 127 2.321 118 2.353 121 2.380 123 2.437 116 2.412 99 2.399
  Иран 128 2.324 119 2.356 104 2.202 99 2.104 105 2.341 97 2.320
  Һондурас 129 2.339 117 2.327 125 2.395 112 2.265 104 2.335 98 2.390
  Төркия 130 2.344 127 2.411 126 2.420 121 2.389 115 2.403 92 2.272
  Кыргызстан 131 2.359 114 2.296
  Азәрбайҗан 132 2.360 122 2.379 119 2.367 114 2.327 101 2.287 101 2.448
  Филипин 133 2.415 136 2.574 130 2.574 114 2.327 113 2.385 100 2.428
  Кот-д’Ивуар 134 2.419 128 2.417 118 2.297 117 2.342 122 2.451 113 2.638
  Мексика 135 2.445 121 2.362 107 2.216 108 2.209 93 2.191 79 2.125
  Лөбнан 136 2.459 137 2.597 134 2.639 132 2.718 132 2.840 114 2.662
  Хәбәшстан 137 2.504 131 2.468 127 2.444 128 2.551 121 2.439 103 2.479
  Бурунди 138 2.524 132 2.532 131 2.577
  Мьянма 139 2.525 133 2.538 132 2.580 126 2.501 126 2.590 108 2.524
  Зимбабве 140 2.538 140 2.722 135 2.678 134 2.736 124 2.513 106 2.495
  Гөрҗистан 141 2.541 134 2.558 142 2.970
  Һиндстан 148 2.549 135 2.570 128 2.516 122 2.433 107 2.355 109 2.530
  Йәмән 143 2.601 138 2.670 129 2.573 119 2.363 106 2.352 95 2.309
  Колумбия 144 2.625 139 2.700 138 2.787 130 2.645 130 2.757 116 2.770
  Чад 145 2.671 141 2.740 141 2.964 138 2.880 135 3.007
  Нигерия 146 2.801 142 2.743 137 2.756 129 2.602 129 2.724 117 2.898
  Ливия 147 2.830 143 2.816 56 1.839 46 1.710 61 1.927 58 1.967
  Сүрия 147 2.830 116 2.322 115 2.274 92 2.049 75 2.027 77 2.106
  Пакистан Ислам Җөмһүрияте 149 2.833 146 2.905 145 3.050 137 2.859 127 2.694 115 2.697
  Исраил 150 2.842 145 2.901 144 3.019 141 3.035 136 3.052 119 3.033
  Үзәк Африка Җөмһүрияте 151 2.872 144 2.869 136 2.753 133 2.733 134 2.857
  Корея Халык Демократик Җөмһүрияте 152 2.932 149 3.092 139 2.855 131 2.717 133 2.850
  Россия Федерациясе 153 2.938 147 2.966 143 3.013 136 2.750 131 2.777 118 2.903
  Конго Демократик Җөмһүрияте 154 3.073 148 3.016 140 2.925 139 2.888 128 2.707
  Гыйрак 155 3.192 152 3.296 149 3.406 144 3.341 140 3.514 121 3.437
  Судан 156 3.193 151 3.223 146 3.125 140 2.922 138 3.189 120 3.182
  Әфганстан 157 3.252 150 3.212 147 3.252 143 3.285 137 3.126
  Сомали 158 3.392 153 3.379 148 3.390 142 3.257 139 3.293

Игътибар:2010 ел мәгълүматны җыюда методологик аермалар булды.[2]

Шулай ук карагыз үзгәртү

Искәрмәләр үзгәртү

  1. ↑ All information in the table of rankings from: Both are linked from: Vision of Humanity (2008). EIU Reports - Documents - Global Peace Index. әлеге чыганактан 2012-03-13 архивланды. 2008-06-17 тикшерелгән.
  2. ↑ Global Peace Index 2012 елның 29 июнь көнендә архивланган. - Methodology and Data Sources

Сылтамалар үзгәртү

Чыганак — https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Глобаль_тынычлык_индексы&oldid=3552672